متاورس | metaverse چیست؟ | تحلیل و تعریف دنیای دیجیتالی 3D

دنیای فناوری همیشه دنبال این بوده که فاصله میان «انسان» و «دیجیتال» را کمتر کند؛ از اختراع اینترنت گرفته تا شبکه های اجتماعی، گوشی های هوشمند و حالا متاورس. اما متاورس فقط یک مرحله جدید نیست؛ یک تغییر زیربنایی در شیوه ارتباط ما با جهان دیجیتال است. متاورس زمانی شکل گرفت که انسان ها به این نتیجه رسیدند دیگر نگاه کردن به یک صفحه نمایش کافی نیست؛ ما می خواستیم در دلِ فضای دیجیتال زندگی کنیم، راه برویم، لمس کنیم و تجربه بسازیم. این نیاز باعث شد فناوری های مختلف کنار هم قرار بگیرند و مفهومی به نام Metaverse خلق شود.

واقعیت مجازی یک فناوری الهام گرفته از رویاهای انسان است؛ محیطی کاملاً سه بعدی که با استفاده از یک هدست یا عینک VR می توانیم وارد آن شویم و مثل دنیای واقعی در آن حرکت کنیم، تعامل داشته باشیم و حتی احساس حضور واقعی کنیم. در واقعیت مجازی، کاربر دیگر «تماشاگر» نیست؛ بازیگر اصلی است. متاورس از همین نقطه شروع شد: ترکیب قدرت واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، هوش مصنوعی و بلاک چین تا جهانی ساخته شود که در آن دنیای واقعی و دیجیتال در یکدیگر ذوب شوند. دنیایی که در آن انسان ها می توانند با توکن متاورس کار، تجارت، خرید، آموزش، بازی و حتی داشتن دارایی واقعی را در فضایی کاملاً مجازی تجربه کنند. به زبان ساده، متاورس جواب این سوال است: "اگر اینترنت بتواند تبدیل به یک جهان زنده و واقعی شود، چه اتفاقی می افتد؟"

متاورس چیست؟

متاورس (Metaverse) در ساده ترین تعریفش، یک دنیای دیجیتال سه بعدی و تعاملی است که در آن افراد می توانند با استفاده از اینترنت، هدست های واقعیت مجازی، واقعیت افزوده یا حتی از طریق گوشی و کامپیوتر، وارد یک فضای کاملاً جدید شوند و در آن زندگی کنند، کار انجام دهند، خرید کنند، بازی کنند، زمین بخرند، با دیگران معاشرت کنند و حتی درآمد داشته باشند. به زبان خیلی ساده تر: متاورس یک نسخه ارتقایافته از اینترنت است؛ اما نه اینترنتی که فقط نگاهش کنیم، اینترنتی که داخلش زندگی می کنیم.

اما چرا این مفهوم متاورس چیست تا این حد مهم شده؟ چون متاورس برخلاف شبکه های اجتماعی که فقط تصویر و متن به ما نشان می دهند، تلاش می کند حضور واقعی ایجاد کند؛ یعنی شما «واقعاً» احساس کنید کنار دیگران ایستاده اید یا در یک شهر مجازی قدم می زنید. بدون این فناوری ها، متاورس نمی توانست چیزی بیشتر از یک بازی کامپیوتری باشد. متاورس ترکیبی از چند فناوری است. برای دانستن همه چیز در مورد متاورس خوب دقت کنید. متاورس نتیجه کنار هم قرار گرفتن چند تکنولوژی بزرگ است:

• واقعیت مجازی (VR) برای خلق محیط سه بعدی و حضور واقعی
• واقعیت افزوده (AR) برای ترکیب دنیای واقعی و دیجیتال
• بلاک چین برای ایجاد مالکیت واقعی و دارایی های امن
• رمزارزها و NFT ها برای انجام تراکنش و تجارت
• هوش مصنوعی برای ساخت محیط های هوشمند و قابل تعامل

تاریخچه متاورس

تاریخچه متاورس بسیار قدیمی تر از چیزی است که بسیاری تصور می کنند. اگرچه این مفهوم در سال های اخیر با رشد فناوری و ورود غول های تکنولوژی به مرکز توجه تبدیل شده، اما ریشه های آن به دهه ها قبل باز می گردد. ایده اولیه متاورس از رویای انسان برای ساخت جهانی فراتر از محدودیت های زمان و مکان شکل گرفت؛ جهانی که در آن افراد بتوانند با یکدیگر در فضایی کاملاً مجازی ارتباط برقرار کنند، بدون آنکه زیر سلطه قوانین دنیای فیزیکی باشند. نخستین جرقه های متاورس در دهه 1980 زده شد؛ دورانی که کامپیوترهای خانگی تازه در حال رشد بودند و نویسندگان داستان های علمی تخیلی به آینده ای فکر می کردند که در آن انسان ها بتوانند وارد دنیایی دیجیتال شوند.

با این حال، نقطه عطف واقعی در سال 1992 بود، زمانی که «نیل استفنسون» در رمان مشهور خود با نام Snow Crash واژه «Metaverse» را برای نخستین بار معرفی کرد. او در این رمان، جهانی سه بعدی و گسترده را به تصویر کشید که افراد با استفاده از آواتار وارد آن میشوند، در خیابان های مجازی قدم می زدند، با یکدیگر گفتگو می کردند و حتی سبک زندگی کاملاً متفاوتی در آن داشتند. آنچه امروز به عنوان متاورس می شناسیم تقریباً از همان تصویر ذهنی استفنسون الهام گرفته شده است. در دهه های بعد بازی های ویدئویی نقش مهمی در نزدیک کردن انسان به این مفهوم ایفا کردند. بازی هایی مانند Second Life، Minecraft و بعدها Roblox فضاهایی بودند که کاربران می توانستند شخصیت مجازی بسازند، خانه ایجاد کنند و با دیگران تعامل داشته باشند.

اگرچه این بازی ها هنوز کامل ترین نسخه نبودند و هنوز جای تکامل دارند اما ثابت کردند که انسان تمایل بالایی برای حرکت به سوی جهان های مجازی و دیجیتالی مشارکتی دارد. این بازی ها نشان دادند که کاربران نه تنها در این فضاها سرگرم می شوند بلکه می توانند اقتصاد و روابط اجتماعی جدیدی نیز ایجاد کنند. ورود واقعیت مجازی و واقعیت افزوده در دهه 2010 این مسیر را سریع تر کرد. با هدست های VR و تکنولوژی های AR امکان ورود فیزیکی تر به محیط های دیجیتال فراهم شد و تجربه کاربر از حالت مشاهده به حالت حضور تغییر کرد. همزمان با این پیشرفت ها بلاک چین و رمزارزها ظهور کردند و مفهوم مالکیت دیجیتال را معتبر و قابل اثبات ساختند. ان اف تی ها به کاربران اجازه دادند دارایی های مجازی منحصر به فرد داشته باشند و در نتیجه برای اولین بار ارزش اقتصادی واقعی به جهان های دیجیتال تزریق شد.

در سال 2021 اتفاق مهمی رخ داد. شرکت فیس بوک نام خود را به Meta تغییر داد و اعلام کرد آینده اینترنت را بر پایه Metaverse بنا می کند. همین اقدام باعث شد تعریف متاورس چیست؟ از یک مفهوم علمی تخیلی یا یک ابزار کوچک تکنولوژی به یکی از جدی ترین موضوعات جهان فناوری تبدیل شود. از آن زمان تاکنون ده ها شرکت بزرگ دیگر نیز وارد این رقابت شده اند و هر کدام نسخه ای از دنیای مجازی خود را توسعه داده اند.

امروز متاورس دیگر فقط یک ایده روی کاغذ نیست. مسیری طولانی را از دل رمان های علمی تخیلی تا دنیای واقعی طی کرده و حالا به نقطه ای رسیده که صنایع مختلف مثل آموزش، سرگرمی، تجارت، گردشگری، پزشکی و حتی مشاغل واقعی از آن استفاده می کنند. اگر به گذشته نگاه کنیم، می بینیم که متاورس یکباره به وجود نیامده؛ بلکه نتیجه سال ها تخیل، آزمایش، پیشرفت های فنی و تلاش متخصصان دنیای کامپیوتر بوده است. این فناوری هنوز هم در حال شکل گیری و بلوغ است و هیچ کس نمی تواند بگوید نسخه نهایی آن دقیقاً چه شکلی خواهد بود، اما مسیر رشدش نشان می دهد که نه تنها قرار نیست از بین برود، بلکه احتمالاً به یکی از پایه های اصلی دنیای دیجیتال آینده تبدیل خواهد شد؛ جایی که حضور انسان در فضای مجازی معنای کاملاً تازه ای پیدا می کند.

تکنولوژی های پشت متاورس

متاورس بدون فناوری های پیشرفته ای مثل VR، AR و بلاکچین هیچ معنایی ندارد. این سه تکنولوژی ستون های اصلی تجربه متاورس هستند و هرکدام نقش خاص خود را دارند. VR یا واقعیت مجازی باعث می شود شما بتوانید وارد محیطی کاملاً دیجیتال شوید. با هدست های VR می توانید در یک شهر مجازی قدم بزنید، با دوستانتان در یک فضای سه بعدی تعامل داشته باشید و حتی در کنسرت ها یا همایش های آنلاین شرکت کنید. تجربه به قدری واقعی است که گاهی فراموش می کنید هنوز در دنیای واقعی هستید.

AR یا واقعیت افزوده کمی متفاوت است. این فناوری لایه ای دیجیتال را روی دنیای واقعی شما اضافه می کند. مثلاً با یک موبایل یا عینک هوشمند، می توانید شخصیت های بازی را در اتاق خود ببینید، یا اطلاعات اضافه درباره مکان ها و اشیاء واقعی روی نمایشگر ظاهر شود. AR تجربه متاورس را به دنیای واقعی ما متصل می کند و تعامل را بسیار ملموس تر می کند. بلاک چین نیز ستون سوم سهام متاورس است. این فناوری به شما امکان می دهد مالکیت واقعی دارایی های دیجیتال، زمین های مجازی، NFT ها و حتی ارزهای دیجیتال را داشته باشید. بدون بلاکچین، اقتصاد متاورس عملاً غیرممکن است و هیچ تضمینی برای مالکیت و تبادل امن دارایی ها وجود ندارد. در کنار هم این سه فناوری به ما اجازه می دهند دنیایی بسازیم که هم واقعی است و هم دیجیتال، جایی که می توانیم زندگی، بازی، آموزش و تجارت را به شکل کاملاً جدید تجربه کنیم.

امنیت و حریم خصوصی در متاورس

متاورس دنیای شگفت انگیزی است؛ جایی که می توانیم بازی کنیم، آموزش ببینیم، خرید کنیم و با دوستان یا همکاران خود تعامل داشته باشیم. اما مثل هر دنیای جدید و دیجیتال، مسائل امنیتی و حریم خصوصی هم اهمیت زیادی دارند. وقتی وارد متاورس می شویم، همه چیز درباره ما ثبت می شود: رفتارها، تعاملات، حتی دارایی های دیجیتالمان. اگر مراقبت از این اطلاعات به درستی انجام نشود، احتمال سوء استفاده یا سرقت داده ها بالا می رود. یکی از بزرگ ترین چالش ها حفاظت از هویت کاربران است. ما در متاورس معمولاً با آواتارها و شناسه های دیجیتال حضور پیدا می کنیم.

اگر این هویت ها محافظت نشوند ممکن است دیگران به جای ما عمل کنند یا اطلاعات شخصی ما را سرقت کنند. دارایی های دیجیتال هم بخش مهمی از تجربه متاورس هستند. ارزهای دیجیتال، توکن ها و ان اف تی ها به ما امکان مالکیت واقعی در دنیای دیجیتال می دهند. بلاکچین تا حد زیادی مالکیت را تضمین می کند اما خودمان هم باید مراقب کلیدهای خصوصی و رمزهای عبور باشیم. کوچک ترین سهل انگاری می تواند باعث از دست رفتن دارایی ها شود. همچنین حریم خصوصی در تعاملات اجتماعی اهمیت زیادی دارد. وقتی با دیگران در محیط متاورس گفتگو می کنیم یا همکاری می کنیم، باید کنترل کامل روی اطلاعات خود داشته باشیم. تنظیمات امنیتی و حریم خصوصی باید ساده و شفاف باشند تا هر کاربر بتواند خودش تعیین کند چه چیزی را به اشتراک بگذارد.

یکی دیگر از خطرات تهدیدات سایبری و حملات هکری است. از آنجایی که متاورس به اینترنت متصل است و میلیون ها کاربر همزمان در آن حضور دارند احتمال نفوذ، بدافزار یا فیشینگ وجود دارد. به همین دلیل توسعه دهندگان باید از فناوری های پیشرفته امنیتی مثل رمزگذاری و احراز هویت چند مرحله ای استفاده کنند و محیطی امن بسازند. در نهایت تجربه ای امن در متاورس نتیجه ترکیب آگاهی کاربران و فناوری های پیشرفته است. کاربران باید بدانند چه اطلاعاتی را به اشتراک بگذارند، رمزهای خود را چگونه مدیریت کنند و از چه روش هایی برای حفاظت از دارایی های دیجیتال استفاده کنند. توسعه دهندگان هم باید محیطی امن و قابل اعتماد بسازند تا همه بتوانند بدون نگرانی از فرصت ها و امکانات متاورس لذت ببرند. متاورس دنیایی پر از فرصت و هیجان است اما بدون رعایت امنیت و حریم خصوصی تجربه آن می تواند پرخطر باشد. با کمی دانش و مراقبت و استفاده از تکنولوژی های درست می توان این دنیای دیجیتال را به محیطی امن، جذاب و پایدار تبدیل کرد.

انواع متاورس

متاورس دنیای دیجیتال گسترده و چند بعدی است که روزبه روز در حال توسعه است. جالب است که بدانید فری مینت نیز همین گونه پیشرفت کرد از ایده تا عمل. این جهان دیجیتال شامل محیط ها و فضاهایی است که کاربران می توانند در آن ها بازی کنند، با دیگران تعامل داشته باشند، آموزش ببینند و حتی کسب وکار راه اندازی کنند. با توجه به نوع تعامل و هدف هر محیط، متاورس را می توان به چند دسته اصلی تقسیم کرد:

1. متاورس اجتماعی (Social Metaverse)

متاورس اجتماعی محیطی است که تمرکز آن بر ارتباطات و تعاملات انسانی است. کاربران می توانند با دوستان و خانواده خود ملاقات کنند، گفتگو کنند و در رویدادهای مجازی شرکت کنند. تصور کنید که یک کنسرت دیجیتال یا یک گردهمایی آنلاین برگزار می شود و شما می توانید بدون ترک خانه در آن حضور داشته باشید و حتی جلسات کاری برگزار کنید و با افراد حاضر تعامل کنید. نمونه های مشهور این نوع متاورس شامل Horizon Worlds و VRChat هستند. این محیط ها تجربه ای فراتر از شبکه های اجتماعی سنتی ارائه می دهند زیرا حس حضور واقعی و تعامل سه بعدی را به کاربران منتقل می کنند.

2. متاورس بازی (Gaming Metaverse)

بیشتر بر سرگرمی و تجربه های گیمینگ تمرکز دارد اما اغلب شامل اقتصاد دیجیتال نیز می شود. کاربران می توانند آیتم ها، زمین های مجازی و دارایی های دیجیتال را خرید و فروش کنند. همچنین پروژه های دیجیتال بسازند و در مسابقات یا رقابت های آنلاین شرکت کنند. به عنوان مثال در Decentraland می توانید زمین بخرید، ساختمان بسازید و آن را اجاره یا بفروشید یا در The Sandbox بازی ها و تجربه های تعاملی خود را بسازید و با دیگران به اشتراک بگذارید. این نوع متاورس نه تنها سرگرم کننده است بلکه فرصت های اقتصادی واقعی ایجاد می کند و تجربه ای متفاوت از بازی های آنلاین قدیمی ارائه می دهد. در واقع اون حس و حال بازی را بیشتر شبیه سازی میکند.

3. متاورس تجاری و اقتصادی (Enterprise/Business Metaverse)

برای کسب و کارها و محیط های کاری طراحی شده است. شرکت ها می توانند دفاتر مجازی در دنیای متاورسی خود  بسازند، جلسات آنلاین برگزار کنند و همکاری تیمی را در محیطی سه بعدی تجربه کنند. این محیط ها امکاناتی مثل کلاس های آموزشی کارکنان، برگزاری سمینارها و نمایش محصولات به صورت دیجیتال را فراهم می کنند. با استفاده از این تکنولوژی بروز تجاری فاصله های جغرافیایی اهمیت خود را از دست می دهند و می توانند با هزینه کمتر بیشترین تعامل و سود را داشته باشند. این نوع متاورس همکاری از راه دور را به سطحی نوآورانه و جذاب و خلاقانه ارتقا داده است.

4. متاورس آموزشی (Educational Metaverse)

بر یادگیری تعاملی و تجربه عملی تمرکز دارد. دانش آموزان و دانشجویان می توانند در کلاس ها و آزمایشگاه های مجازی شرکت کنند، پروژه های گروهی انجام دهند و مهارت های عملی خود را تمرین کنند. به عنوان مثال یک دانش آموز می تواند آزمایش شیمی را در یک آزمایشگاه سه بعدی بدون خطر واقعی انجام دهد یا دانشجویی در محیط شبیه سازی صنعتی مهارت های فنی خود را تمرین کند. این نوع متاورس یادگیری را جذاب، عملی و اثربخش می کند و محدودیت های آموزشی به سبک قدیمی را حذف می کند.

5. متاورس ترکیبی یا هولوگرافیک (Hybrid/AR/VR Metaverse)

این نوع متاورس ترکیبی از واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) است و تجربه ای یکپارچه بین دنیای واقعی و دیجیتال ایجاد می کند. کاربران می توانند اشیاء دیجیتال را در دنیای واقعی مشاهده کنند یا با دستوراتی که مغزشان بهشون میدهد احساسات داشته باشند و به صورت توهم اشیا را لمس کنند یا با ورود به محیط آن کاملاً در یک دنیای مجازی غوطه ور شوند. این نوع متاورس کاربردهای گسترده ای در بازی، آموزش، شبیه سازی صنعتی، خرید و حتی طراحی هنری دارد. ترکیب AR و VR تجربه ای همه جانبه و جذاب فراهم می کند که نه تنها سرگرم کننده است بلکه امکان یادگیری، تمرین و خلاقیت را به شکل بی سابقه ای ایجاد می کند.

کاربردهای متاورس

متاورس تنها یک دنیای دیجیتال برای بازی نیست بلکه محیطی است که می تواند زندگی، آموزش، سرگرمی و حتی کسب و کار ما را متحول کند. این فضا به ما امکان می دهد تجربه های واقعی و تعاملی داشته باشیم و در محیط هایی فعالیت کنیم که در دنیای واقعی محدودیت دارند. بیایید با هم به مهم ترین کاربردهای متاورس نگاه کنیم

1. سرگرمی و بازی

یکی از جذاب ترین کاربردهای متاورس بازی و سرگرمی است. تصور کنید میتوانید با دوستانتان وارد یک بازی سه بعدی شوید در مسابقات آنلاین شرکت کنید یا در یک کنسرت زنده در دنیای مجازی حضور داشته باشید بدون اینکه از خانه خارج شوید. متاورس تجربه ای کاملاً متفاوت و همه جانبه ارائه می دهد و به شما این امکان را می دهد که حس حضور واقعی در محیطی مجازی را تجربه کنید. علاوه بر سرگرمی این فضا می تواند فرصتی برای درآمد دیجیتال باشد و کاربران بتوانند آیتم ها و دارایی های دیجیتال خود را خرید و فروش کنند و حتی در فعالیت های اقتصادی شرکت داشته باشند

2. آموزش و یادگیری

متاورس آموزش را جذاب تر و تعاملی تر کرده است. دانش آموزان و دانشجویان می توانند در کلاس ها و آزمایشگاه های مجازی شرکت کنند پروژه های گروهی انجام دهند و مهارت های عملی خود را تمرین کنند. تصور کنید دانش آموزی آزمایش شیمی را در محیط سه بعدی انجام می دهد یا دانشجویی در یک شبیه سازی صنعتی مهارت های فنی خود را تمرین می کند بدون اینکه خطری او را تهدید کند. این نوع آموزش باعث می شود یادگیری عملی و تجربی شود و محدودیت های مکانی و زمانی آموزش سنتی از بین برود.

3. کسب و کار و تجارت

متاورس محیطی ایده آل برای کسب و کارها است. شرکت ها می توانند دفاتر مجازی بسازند جلسات آنلاین برگزار کنند و پروژه های گروهی را در یک محیط سه بعدی تجربه کنند. حتی می توانند محصولات و خدمات خود را به شکل دیجیتال نمایش دهند یا بفروشند. محیط مجازی این امکان را فراهم می کند که فاصله های جغرافیایی دیگر محدودیت نباشند و تعامل و استفاده کاربری افزایش پیدا کند. این محیط برای استارتاپ ها و استارت آپ های کوچک و حتی گیمر ها نیز فرصتی است برای نمایش خلاقیت و جذب مشتریان در سطح جهانی بسیار مفید است.

4. خرید و اقتصاد دیجیتال

یکی از جذاب ترین بخش های متاورس این است که می توانید توی دنیای دیجیتال درآمد هم داشته باشید. تصور کنید زمین های مجازی یا NFT میخرید و بعد می فروشید یا می سازید و کسب درآمد می کنید. متاورس باعث می شود سرگرمی و کسب درآمد با هم ترکیب شوند. می توانید کارهای دیجیتال خودتان را به فرصت اقتصادی تبدیل کنید و حتی یک کسب و کار آنلاین دلاری راه بیندازید. دنیای متاورس هرچند مجازی است اما حس زندگی واقعی را دارد و تجربه ای تازه و هیجان انگیز ارائه می دهد.

5. تعامل اجتماعی و شبکه سازی

کاربران می توانند با دوستان همکاران یا افراد جدید ارتباط برقرار کنند در رویدادهای آنلاین شرکت کنند و تجربه های مشترک استفاده کنند. این تعاملات سه بعدی حس واقعی بودن ارتباط را منتقل می کند و تجربه ای فراتر از شبکه های اجتماعی سنتی ارائه می دهد. حتی می توان در متاورس گروه های علاقه مندی ایجاد کرد و با افرادی که علایق مشترک دارند ارتباط برقرار کرد.

6. شبیه سازی و آموزش حرفه ای

متاورس امکان ایجاد محیط های شبیه سازی حرفه ای را فراهم می کند محیط هایی برای آموزش پزشکی مهندسی و صنعتی که کاربران می توانند مهارت های خود را بدون ریسک تمرین کنند. پزشکان می توانند جراحی های پیچیده را تمرین کنند و مهندسان فرآیندهای صنعتی را شبیه سازی کنند. این کاربرد برای آموزش کارکنان و توسعه مهارت های حرفه ای بسیار مهم است و تجربه عملی و واقعی ایجاد می کند.

7. هنر و طراحی

متاورس فضایی مناسب برای هنرمندان و طراحان فراهم کرده است. آن ها می توانند آثار دیجیتال خلق کنند گالری های مجازی بسازند و تجربه های تعاملی ارائه دهند. حتی می توانند آثار خود را به مخاطبان جهانی نمایش دهند و با آنها ارتباط برقرار کنند. این تجربه به هنرمندان امکان می دهد خلاقیت خود را بدون محدودیت جغرافیایی و فیزیکی به نمایش بگذارند.

خالق متاورس کیست؟

وقتی کلمه  متاورس به گوشمان میخورد ممکن است فکر کنیم یک نفر آن را ساخته اما واقعیت این است که متاورس محصول تلاش هزاران نفر و شرکت های مختلف است. اگر بخواهیم یک اسم معروف بیاوریم مارک زاکربرگ است. او از سال ۲۰۲۱ با تغییر نام فیسبوک به متا نشان داد که قصد دارد دنیا را وارد یک فضای مجازی بزرگ کند جایی که بتوانیم کار کنیم، بازی کنیم و با دیگران تعامل داشته باشیم. اما متاورس فقط متعلق به متا نیست. شرکت ها و تیم های زیادی روی آن کار می کنند مثل Roblox، Epic Games، Microsoft و Decentraland. همه آن ها تجربه های مختلفی برای کاربران می سازند و هر کدام به نوعی دنیای متاورس را کامل می کنند. در نهایت می توان گفت که متاورس یک خلق جمعی است. هیچ کس نمی تواند ادعا کند که تنها خالق آن است چون این یک دنیای دیجیتال است که هر روز بزرگ تر و پیچیده تر می شود.

متاورس و ارزهای دیجیتال

وقتی وارد دنیای متاورس می شوید یکی از نخستین عناصر که توجه شما را جلب می کند ارزهای دیجیتال و توکن ها هستند. اقتصاد دیجیتال بخش جدایی ناپذیر متاورس محسوب می شود و بدون آن بسیاری از فعالیت ها و تراکنش ها در این جهان مجازی امکان پذیر نیست. در این فضا شما می توانید دارایی های دیجیتال، زمین های مجازی، آیتم های بازی و NFT ها را خرید و فروش کنید و از این راه درآمد کسب نمایید.

بازی های متاورسی

در متاورس، اقتصاد واقعی جریان دارد. شما می توانید در محیط های مجازی زمین یا ملک خریداری کرده، آن را توسعه دهید و سپس اجاره یا فروش کنید. انجام این تراکنش ها بدون ارزهای دیجیتال امن و قابل اعتماد امکان پذیر نیست. این واحدهای پولی دیجیتال سرعت، امنیت و شفافیت را برای معاملات فراهم می کنند و به کاربران امکان می دهند از سرمایه گذاری و فعالیت های دیجیتال خود بهره مند شوند. ان اف تی ها به کاربران امکان مالکیت دیجیتال واقعی می دهند. یک اثر هنری، آیتم بازی یا زمین مجازی (زمین متاورسی) که متعلق به شماست، به صورت انحصاری تحت مالکیت شما قرار دارد و هیچ فرد دیگری نمی تواند آن را تصاحب کند. این نوع مالکیت دیجیتال فرصت های اقتصادی و خلاقانه جدیدی ایجاد کرده و اقتصاد متاورس را به یک محیط پویا و واقعی تبدیل می کند. متاورس فضایی فراهم می آورد که در آن سرگرمی و درآمد با هم ترکیب شده اند. شما می توانید در بازی ها، مسابقات و رویدادهای آنلاین شرکت کرده، دارایی های دیجیتال جمع آوری کنید و در ادامه آن ها را به فروش برسانید. این تجربه اقتصادی و تفریحی به متاورس قابلیت منحصر به فردی می بخشد که محدودیت های فیزیکی زندگی واقعی را ندارد.

Decentraland (دسنترالند)

 دسنترالند یکی از اولین محیط های مجازی بود که به طور کامل بر بستر بلاکچین راه اندازی شد و همین ویژگی، آن را به نمونه ای شاخص در میان پروژه های متاورسی تبدیل کرده است. در این فضا کاربران امکان مالکیت زمین های دیجیتال را دارند؛ اما موضوع تنها به خرید و فروش زمین محدود نمی شود. بسیاری از شرکت ها و مجموعه های هنری از این پلتفرم برای برگزاری نمایشگاه، مزایده یا حتی رویدادهای رسمی استفاده کرده اند. طی سال های اخیر برخی برندهای مطرح جهانی، دفاتر یا فروشگاه های نمادین خود را در این محیط ایجاد کرده اند و همین مساله باعث شده دسنترالند به محلی برای تجربیات فرهنگی و اقتصادی تبدیل شود. فعالیت کاربران در این پروژه شباهتی به یک شهر مجازی دارد که هر بخش آن توسط افراد مختلف شکل می گیرد.

The Sandbox (سندباکس)

سندباکس بیشتر با رویکرد خلاقانه اش شناخته می شود. این پروژه فضایی فراهم کرده که کاربران بتوانند بدون نیاز به دانش فنی پیچیده، دارایی ها و محیط های خود را طراحی کنند. انتشار ابزارهای ساخت بازی و امکان فروش مستقیم آثار باعث شده است بسیاری از هنرمندان دیجیتال، طراحان و توسعه دهندگان به این محیط جذب شوند. در سال گذشته مجموعه ای از شرکت ها، ورزشکاران و شخصیت های شناخته شده بخش هایی از زمین های سند باکس را خریداری کردند. همین روند به افزایش فعالیت اقتصادی در این پروژه کمک کرده است. سندباکس بیشتر بر ایجاد جامعه ای خلاق تمرکز دارد که هر کاربر نقش مشخصی در توسعه آن ایفا می کند.

Roblox (روبلاکس)

 روبلاکس برخلاف بسیاری از پروژه های بلاکچینی، از ابتدا با هدف ایجاد یک محیط بازی سازی راه اندازی شد؛ اما ابعاد آن طی زمان بزرگ تر و گسترده تر شد. امروز بسیاری از نوجوانان و جوانان از روبلاکس برای ساخت داستان های تعاملی، بازی های گروهی و رویدادهای مشترک استفاده می کنند. چند سال اخیر برندهای بزرگ پوشاک و سرگرمی از این پلتفرم برای معرفی محصولات جدید خود استفاده کرده اند. محبوبیت روبلاکس بیشتر به دلیل جامعه بسیار فعال و حجم بالای محتوای تولید شده در آن است. این پلتفرم یکی از نمونه های واقعی از شکل گیری اقتصاد کاربر محور در محیط های مجازی به حساب می آید.

Fortnite Metaverse (فورت نایت متاورس)

فورت نایت فعالیت خود را به عنوان یک بازی شروع کرد؛ اما با برگزاری کنسرت های آنلاین و همکاری با هنرمندان، مسیر جدیدی را در حوزه تجربه های دیجیتال باز کرد. اجراهای زنده ای که در محیط بازی برگزار شد، توجه میلیون ها کاربر را جلب کرد و نشان داد که فضاهای مجازی می توانند به بستری برای رویدادهای بزرگ فرهنگی تبدیل شوند. در کنار این رویدادها همکاری های متعدد با فیلم ها، سریال ها و شخصیت های محبوب نیز سبب شده فورت نایت به یک جهان گسترده و چند لایه تبدیل شود. این پروژه نمونه ای از ترکیب بازی، تعاملات اجتماعی و تجربه های مشترک است که مرز میان بازی و پلتفرم اجتماعی را کمرنگ کرده است.

Meta Horizon Worlds (متا هورایزن ورلدز)

 متا هورایزن ورلدز بخشی از برنامه گسترده شرکت متا برای توسعه حضور در فضای واقعیت مجازی است. کاربران در این محیط متاورسی می توانند اتاق ها، سالن ها یا فضاهای اجتماعی خود را بسازند و میزبان جلسات، دورهمی ها یا فعالیت های گروهی باشند. این پلتفرم به تدریج امکانات بیشتری معرفی کرده و تلاش داشته است فعالیت های روزمره را در محیط مجازی بازآفرینی کند. برخی از گروه های آموزشی، کسب و کارها و تیم های کاری از این فضا برای برگزاری جلسات یا ارائه های داخلی استفاده می کنند. متا نیز در تلاش است این پروژه را به ابزار اصلی ارتباطات سه بعدی تبدیل کند.

Axie Infinity (اکسی اینفینیتی)

اکسی اینفینیتی زمانی سر زبان ها افتاد که بحث درآمد از بازی ها تازه داشت جدی می شد. عده ای برای امتحان واردش شدند و بعضی ها همان ابتدا فهمیدند که می شود از موجودات کوچک و کارتونی داخل بازی پول درآورد. ایده اصلی پیچیده نبود؛ هر کاربر چند موجود دیجیتالی داشت که باید آنها را بزرگ میکرد، وارد مبارزه می کرد یا در فعالیت های دیگر ازشان استفاده می کرد. همین روند ساده باعث شد گروه زیادی از کاربران در مدت کوتاهی وارد این فضا شوند. بازار داخلی پروژه هم نقش مهمی داشت. قیمت ها ثابت نبود و بسته به رفتار کاربران تغییر می کرد؛ بعضی دارایی ها ناگهان بالا می رفت و بعضی دیگر افت می کرد.

اقتصاد داخلی این بازی روی چند توکن بنا شده بود که ارزششان با فعالیت کاربران در لیست قیمت NFT بالا و پایین می شد. همین ساختار باعث شد خیلی ها این بازی را نه فقط یک سرگرمی، بلکه بخشی از کار روزمره خود ببینند. البته مسیر پروژه همیشه هموار نبود. در مقطعی رشد سریع داشت و بعد از مدتی با کاهش کاربران، نوسان ها بیشتر شد. با این حال، اکسی اینفینیتی هنوز هم نمونه ای است که درباره اش صحبت می شود؛ چون نشان داد یک بازی ساده می تواند الگویی تازه برای اقتصاد دیجیتال بسازد و توجه سرمایه گذاران و کاربران را همزمان جلب کند.

آینده متاورس

اگر بخواهیم درباره آینده متاورس حرف بزنیم، باید قبول کنیم هنوز هیچ چیزش قطعی نیست. حتی شرکت هایی هم که میلیاردی برایش هزینه کرده اند، خودشان دقیق نمی دانند قرار است به چه شکلی دربیاید. اما همین ابهام جالب است؛ مثل شهری که هنوز ساخته نشده ولی خیابان ها و چراغ هایش روی نقشه کم کم ظاهر می شود. این روزها متاورس بیشتر شبیه یک آزمایش بزرگ است. بعضی ها آن را نسخه سه بعدی اینترنت می دانند، بعضی ها هم میگویند بیشتر یک فانتزی است که ممکن است هیچ وقت کامل نشود.

اما وقتی نگاه می کنی می بینی هر ماه چند شرکت جدید وارد این حوزه می شوند و ایده های عجیب وغریب شان را امتحان می کنند؛ از فروشگاه هایی که فقط در فضای مجازی وجود دارند گرفته تا کلاس هایی که استاد و دانشجو در یک محیط شبیه بازی دور میز می نشینند. اگر قرار باشد آینده اش را حدس بزنیم، احتمالاً متاورس به تدریج وارد کارهای روزمره می شود، آن هم بدون اینکه یک دفعه متوجه شویم. شاید جلسات کاری، مخصوصاً جلساتی که آدم ها در کشورهای مختلف پراکنده اند، زودتر از بقیه به این فضا منتقل شود. مردم هم به جای اینکه نیم ساعت دنبال لینک و اشتراک صفحه بگردند، با یک هدست وارد اتاقی می شوند که تقریباً حس می کنند دارند کنار هم حرف می زنند.

جمع بندی

در زمینه آموزش، داستان کمی جدی تر است. چند دانشگاه معروف دنیا تجربه های نیمه کاره ای داشته اند و نتیجه اش این بوده که دانشجو وقتی درس را در یک محیط تعاملی می بیند، راحت تر با آن ارتباط می گیرد. البته این مدل  کار احتمالاً برای همه درس ها جواب نمی دهد، اما تصور اینکه یک دانش آموز تاریخ بتواند وسط یک شبیه سازی دوره هخامنشی قدم بزند، چیز چندان دور از ذهنی نیست. اقتصاد متاورس هم فعلاً مثل یک بازارچه موقت است؛ شلوغ، نامنظم، کمی هیجان زده و گاهی هم بوی دلالی می دهد. با این حال بعید نیست چند سال دیگر قوانینی برایش مشخص شود و خرید و فروش زمین ها و دارایی های مجازی از حالت عجیب فعلی فاصله بگیرد. بالاخره هر فضایی که پول در آن بچرخد، دیر یا زود مسیر خودش را پیدا می کند.

البته نگرانی ها هم کم نیست. مسئله حریم خصوصی، نظارت، مالکیت اطلاعات و غیره. این ها هنوز حل نشده و شاید مهم ترین مانع رشد متاورس همین ها باشد. کسی نمی خواهد وارد جهانی شود که معلوم نیست اطلاعاتش دقیقاً دست چه کسی است. در مجموع، اگر بخواهیم منطقی نگاه کنیم، متاورس نه قرار است دنیا را یک شبه عوض کند و نه یک شوخی گذراست. احتمالاً آرام و تدریجی جا باز می کند؛ درست مثل فناوری های دیگری که اولش همه با تردید نگاه می کردند و بعد تبدیل شدند به بخشی از زندگی روزمره.

هلدینگ آلنداینوست از شما برای مطالعه این مقاله صمیمانه تشکر می‌کند و امیدوار است مطالب ارائه شده برایتان مفید و الهام بخش باشد.