انواع بازار های مالی

بازار های مالی از مهمترین عنوان های اقتصاد در جهان محسوب می‌شوند. این بازار ها به علت تاثیر بسیار زیادی که در اقتصاد یک کشور دارند، توجه بسیاری از فعالان حوزه های مالی و سرمایه‌گذاران را به خود جلب کردند. به جریان درآمدن پول مهم ترین اتفاق در یک بازار مالی است و به همین دلیل همه کشور ها یک بازار مالی رسمی دارند که در آن سهام شرکت ها خرید و فروش می‌شود. بازار بورس، بازار ارز های دیجیتال و بازار مشتقات از بازار های مهم مالی هستند. مهم ترین بین آنها کدامند و چگونه می‌توان از آنها کسب سود کرد؟ در این بخش هلدینگ آلنداینوست به معرفی این بازار ها می‌پردازد.

بازار مالی چیست؟

بازار های مالی به طور گسترده به هر بازاری گفته می‌شود که در آن معامله اوراق انجام شود، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس، بازار ارز های دیجیتال، بازار مشتقات و غیره. این بازار ها برای عملکرد روان اقتصاد های سرمایه، حیاتی هستند. بازارها با اختصاص دادن منابع و ایجاد نقدینگی برای کسب و کارها و کار آفرینان، نقش مهمی در ساده سازی عملکرد روان اقتصاد های سرمایه‌داری اجرا می‌کنند. بازارها، تجارت دارایی های مالی خود را برای خریداران و فروشندگان آسان می‌سازند. این بازارها اوراق بهاداری ایجاد می‌کنند که بازدهی را برای کسانی که وجوه اضافی دارند (سرمایه‌گذاران یا وام دهندگان) فراهم می‌کند و این وجوه را در اختیار کسانی قرار می‌دهد که به پول اضافی (قرض‌گیرندگان) نیاز دارند.

بازار سهام تنها یکی از انواع بازارها است، این بازارها با خرید و فروش انواع مختلفی از ابزار های مالی از جمله سهام، اوراق قرضه، ارزها و مشتقات ساخته می‌شوند. این مکان های داد و ستد به شدت به شفافیت اطلاعات متکی هستند تا مطمئن باشند که قیمت هایی را که کارآمد و مناسب هستند تعیین می‌کنند. قیمت بازار اوراق بهادار ممکن است به دلیل نیرو های اقتصاد کلان، مانند مالیات، نشان دهنده ارزش ذاتی آنها نباشد. برخی از بازار ها کوچک هستند و فعالیت کمی دارند و برخی دیگر مانند بورس نیویورک (NYSE) روزانه تریلیون ها دلار اوراق بهادار معامله می‌کنند. بازار سهام یک بازار مالی است که سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا سهام شرکت های سهامی عام را خریداری و بفروشند.

استفاده های بازار مالی

بازار های مالی برای شرکت ها تأمین مالی می‌کنند تا بتوانند نیرو استخدام کنند، سرمایه گذاری کنند و رشد کنند. به عنوان مثال، اپل در یک گاراژ در کالیفرنیا شروع به کار کرد. در حالی که ایده های خوبی داشت، برای تحقق آنها به پول نیاز داشت. در سال 1977، یک سرمایه گذار را متقاعد کرد که 250000 دلار به شرکت وام دهد، با گذشت زمان، شرکت رشد کرد و کمتر از پنج سال بعد توانست با فروش سهام شرکت بیش از 100 میلیون دلار از بازار های مالی وام بگیرد. اپل اکنون صد ها میلیارد دلار ارزش دارد و بیش از 100000 کارمند دارد. بنابراین، زمانی که بازار های مالی به خوبی کار کنند، می‌توانند وضعیت کشور را بسیار بهینه‌تر کنند. مارکت‌ها (بازار های مالی) نقش های مختلفی در جامعه ایفا می‌کنند، از این نقش‌ها می‌توان به جمع‌آوری سرمایه، توضیع درآمد، ایجاد یک بازار رقابتی، خالص سازی منابع و خدمات مالی اشاره کرد.

دسته بندی بازار های مالی

بازار های مالی نسبت به معیار های مختلفی دسته بندی می‌شوند:

• - نسبت به نوع دارایی
• - نسبت به سر رسید تعهدات مالی
• - نسبت به مرحله انتشار اوراق

اگر بخواهیم نسبت به نوع دارایی دسته بندی کنیم، به 3 مورد تقسیم می‌شود:

• بازار سهام، در این بازار سهام شرکت ها که مرتبط با سهم مالکیت است خرید و فروش می‌شود.
• بازار اوراق بدهی که ابزار های ثابت (اوراق قرضه) خرید و فروش می‌شود.
• بازار های مشتق که برای خرید و فروش دارایی های فیزیکی استفاده می‌شود.

حال اگر بخواهیم نسبت به سر رسید تعهدات مالی دسته بندی کنیم به 2 قسمت تقسیم می‌شود:

• بازار پول: همانطور که از نامش مشخص است، بازار پول بازاری برای نقل و انتقال پول و هر نوع جایگزین آن است. تمام این نقل و انتقالات باید دارای زمان سر رسید کم تر از یک سال باشد. این بازار همچنین معروف به بازار ابزار های مالی کوتاه مدت می‌باشد و همچنین ویژگی هایی مانند کم بودن ریسک عدم پرداخت و نقدینگی دارد.
• بازار سرمایه: این بازار، بازار خرید و فروش سرمایه با سر رسید بیش تر از یک سال و یا دارایی های بدون سر رسید است و بیشتر در جمع آوری منابع پس انداز شده و تامین کردن سرمایه استفاده می‌شود. بازار سرمایه بسیار بزرگتر و متنوع تر از بازار پول است.

اکنون می‌توانیم مارکت ها را نسبت به مرحله انتشار اوراق دسته بندی کنیم:

• بازار دست اول (اولیه): بازار های دست اول بازار هایی هستند که در آنها اوراق برای اولین بار عرضه می‌شود. بنابراین کسی که فروشنده اوراق است به نوعی ناشر اوراق میباشد. موسسه های اقتصادی برای انجام پروژه های خود نیازمند مبالغ بالایی هستند که مقدار قابل توجهی از آن در این بازار بدست می‌آید.
• بازار دست دوم (ثانویه): در بازار اولیه اوراق پخش می‌شود، اما در بازار ثانویه این اوراق خرید و فروش می‌شود ، از ویژگی های مهم این بازار بالا تر بردن نقدینگی اوراق است. در این بازار خریداران و فروشندگان فرصت پیدا می‌کنند تا در مورد سرمایه‌گذاری خود مطمئن شوند. در بازار ثانویه خرید و فروش به طور نامحدود انجام می‌شود که باعش بیشتر شدن قدرت نقدینگی می‌شود. به همین دلیل از نقد شدن بدهی های سرمایه گذاران، پیش از سررسید، جلوگیری می‌شود.

ساختار بازار سرمایه کشور

ساختار بازار بورس ایران به زیر مجموعه های زیر تقسیم می‌شود:

سازمان بورس و اوراق بهادار

شورای عالی بورس

شركت بورس اوراق بهادار

 شركت بورس كالای ايران

شركت سپرده گذاری مركزی اوراق بهادار و تسويه وجوه

نهاد های مالی شركت مديريت فناوری بورس ایران

سازمان بورس و اوراق بهادار

سازمان بورس و اوراق بهادار یک موسسه غیر دولتی است که در سال 1340 تاسیس شد این سازمان اولین نهاد مربوطه به بازار سرمایه در نظر گرفته می‌شود. این موسسه دارای حقوق جدا است و از کارمزد های دریافتی و بقیه درآمدها اداره می‌شود.

شورای عالی بورس و اوراق بهادار

شورای عالی بورس اوراق بهادار در رأس بازار سرمایه قرار دارد. این شورا به عنوان بالاترین و مهمترین رکن، اتخاذ کلیه تصمیم‌های مهم و اساسی بازار را بر عهده دارد. از وظایف مهم شورای عالی بازار بورس ایران می‌توان به تصویب سیاستهای کلان و خط مشی بازار و همچنین اعمال نظارت بر اجرای قانون بازار اوراق بهادار اشاره کرد.

شركت بورس اوراق بهادار

شرکت بورس اوراق بهادار به منظور تحریص بخش خصوصی ایجاد شد تا در اقتصاد حضور داشته باشند. این سازمان در سال 1346 تاسیس شد. هدف این سازمان ایجاد بازاری منصفانه و شفاف با قابلیت های مختلف می‌باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بورس ایران به مطلب آموزشی بورس مراجعه نمایید.

شركت بورس كالای ايران

شرکت بورس کالا با ترکیب شدن سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران و بورس کالای کشاورزی، تشکیل شد. این شرکت در مهر ماه 1386 تاسیس شد. این بازار از چهار قسمت تشکیل شده است:

• - بازار فیزیکی: اکثر کالا ها در این بازار موجود هستند مانند: مواد پتروشیمی، مواد شیمیایی، انواع مس، انواع مقاطع آهنی و... .
• - بازار فرعی: ضایعات فلزی، املاک و ... که در بازار فیزیکی پذیرش نمی‌شوند، در این بازار وجود دارند.
• - بازار مشتقه: قرارداد های اختیار معامله و آتی (که از نمونه های آن می‌توان به آتی سکه و آتی زعفران اشاره کرد) در این بازار معامله می‌شوند.
• - بازار مالی: در این بازار قرارداد های سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و… خرید و فروش می‌شوند.

شركت سپرده گذاری مركزی اوراق بهادار و تسويه وجوه

سپرده ‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه امور مربوط به ثبت،‌ نگهداری، انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه وجوه را انجام می‌دهد. این شرکت از طریق افزایش کارایی پایاپای، تسویه معاملات و کاهش هزینه های معاملاتی، نقش مهمی برعهده دارد.

نهادهای مالی شركت مديريت فناوری بورس تهران

شركت مديريت فناوری بورس تهران به عنوان يكی از شركتهای مجموعه‌ سازمان بورس و اوراق بهادار و با هدف ارائه خدمات به بازار سرمايه فعاليت می‌‌كند.

انواع بازار های مالی

بازار های سهام

شاید فراگیر ترین بازار های مالی، بازار های سهام باشند. بازار های سهام مکان ‌هایی هستند که شرکت‌ها سهام خود را در آن فهرست می‌کنند و توسط معامله‌ گران و سرمایه ‌گذاران خرید و فروش می‌شوند. بازار های سهام، توسط شرکت‌ ها برای افزایش سرمایه از طریق عرضه اولیه عمومی استفاده می‌شوند و سهام متعاقباً بین خریداران و فروشندگان مختلف در بازاری که به عنوان بازار ثانویه شناخته می‌شود معامله می‌شود. شرکت‌کنندگان معمولی در بازار سهام شامل سرمایه‌گذاران و معامله‌گران (هم خرده‌ فروشی و هم نهادی) و همچنین بازارسازان (MM) و متخصصانی هستند که نقدینگی را حفظ می‌کنند و بازار های دوطرفه را ارائه می‌دهند. کار گزاران اشخاص ثالثی هستند که معاملات بین خریداران و فروشندگان را آسان می‌کنند، اما موقعیت واقعی در سهام ندارند.

در حقیقت در بازار سهام سرمایه گذاران و فروشندگان، هردو خواهان یک قیمت مشخصی هستند و زمانیکه این قیمت ها با هم مطابقت دارند، اولین شخص سرمایه گذاری که بهترین پیشنهاد قیمتی را ارائه می دهد، می تواند سهام را از آن خودش کند. در حقیقت می توان گفت که اگر یک خریدار برای سهام هر قیمتی را می پذیرد، او به نوعی به قیمت بازار خرید می کند و همچنین در صورت پذیرش هر قیمتی از سوی فروشنده، در حقیقت او با قیمت بازار در حال فروش سهام خود است. می توان گفت که به طور کلی شرکت ها جهت رشد کسب و کار سرمایه ی زیادی جمع آوری می کنند و زمانیکه یک شرکت سهام خودش را در بازار ارائه می دهد، به منزله ی ورود سهام شرکت به بازار به شکل عمومی است و هر سهم در اینجا به معنای قسمتی از مالکیت شرکت است. در حقیقت این فرآیند برای اغلب سرمایه گذاران بسیار جذاب است. زمانی که عملکرد یک شرکت مناسب باشد، با رشد ارزش سهام سرمایه گذاران، پاداشی دریافت خواهند کرد و در صورت عدم عملکرد خوب شرکت، ریسک به وجود خواهد آمد. به طور معمول سهام های موجود در شرکت ها به راحتی و با سرعت نسبتا زیادی خریدوفروش می گردند و هر نکته ی مثبت یا منفی در خصوص شرکت، تاثیر زیادی بر روی ارزش شرکت دارد. مثلا هنگامی که میزان تقاضا جهت سرمایه گذاری در شرکت بسیار زیاد باشد، قیمت سهام هم به شکل چشمگیری رشد خواهد کرد و در صورت فروش تعداد زیادی سهم در این بازار، ارزش سهام کاهش خواهد یافت. بازار سهام به دو بخش اصلی تقسیم می شود که شامل بازار اولیه و بازار ثانویه است. بازار اولیه بستری است جهت ارائه اوراق بهادر شرکت ها برای اولین بار و همچنین سهام و اوراق قرضه به شکل مستقیم نیز توسط شرکت ارائه خواهد شد. معاملات در بازار ثانویه سهام وقتی اتفاق می افتد که در آن پول های به دست آمده از سهام به سهام سرمایه گذاران خواهد رفت.

بازار مستقیم (Over-the-Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) یک بازار غیرمتمرکز است، به این معنی که مکان های فیزیکی ندارد و معاملات به صورت الکترونیکی انجام می‌شوند، که در آن فعالان بازار اوراق بهادار را مستقیماً بین دو طرف بدون کارگزار معامله می‌کنند. در حالی که بازار های فرابورس ممکن است معاملات سهام خاصی را انجام دهند، بیشتر معاملات سهام از طریق بورس انجام می‌شود. با این حال، برخی از بازار های مشتقه منحصراً فرابورس هستند و به همین دلیل بخش مهمی از بازار های مالی را تشکیل می‌دهند. به طور کلی، بازار های فرابورس (یا مستقیم) و معاملاتی که در آنها رخ می‌دهد بسیار کمتر تنظیم شده، نقدینگی و شفافیت کمتری دارند.

در بازار مالی، بازار مستقیم بازاری است که در آن معاملات اوراق بهادار به صورت غیرمتمرکز و غیرفیزیکی و بدون واسطه کارگزاران انجام می‌شود. در این بازار، معامله گران به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه با یکدیگر معامله می‌کنند.

بازار مستقیم به دو دسته تقسیم می‌شود:

• بازار خارج از بورس (OTC) : این بازار برای معامله اوراق بهادار غیربورسی مانند سهام شرکت‌های کوچک و متوسط، اوراق قرضه خصوصی و اوراق مشتقه استفاده می‌شود.
• بازار فرابورس (Over-the-Counter Exchange) : این بازار شبیه به بازار بورس است، اما با مقررات کمتری اداره می‌شود. در این بازار، اوراق بهادار شرکت‌های کوچک و متوسط و اوراق مشتقه معامله می‌شود.

مزایا بازار مستقیم در بازار مالی عبارتند از:

• هزینه‌های کمتر: معاملات در بازار مستقیم معمولاً با هزینه‌های کمتری نسبت به معاملات در بازار بورس انجام می‌شود.
• سرعت بیشتر:  معاملات در بازار مستقیم معمولاً سریع‌تر از معاملات در بازار بورس انجام می‌شود.
• انعطاف‌پذیری بیشتر: معامله گران در بازار مستقیم آزادی عمل بیشتری برای انجام معاملات خود دارند.

معایب بازار مستقیم در بازار مالی عبارتند از:

• ریسک بیشتر: معاملات در بازار مستقیم معمولاً با ریسک بیشتری نسبت به معاملات در بازار بورس همراه است.
• اطلاعات کمتر: معامله گران در بازار مستقیم ممکن است دسترسی کمتری به اطلاعات در مورد اوراق بهادار داشته باشند.

بازار مستقیم نقش مهمی در بازار مالی ایفا می‌کند. این بازار برای تامین مالی شرکت‌های کوچک و متوسط و ارائه ابزارهای متنوعی برای سرمایه‌ گذاری به معامله گران ضروری است.

بازار های اوراق قرضه (Bond Markets)

اوراق قرضه اوراق بهاداری هستند که در آن سرمایه گذار پول را برای مدت مشخصی با نرخ بهره از پیش تعیین شده وام می‌دهد. ممکن است یک اوراق قرضه را به عنوان توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده در نظر بگیرید که حاوی جزئیات وام و پرداخت‌ های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت‌ها و همچنین توسط شهرداری ها، ایالت‌ها و دولت های مستقل برای تامین مالی پروژه‌ها و عملیات منتشر می‌شوند. بازار اوراق قرضه نیز بازار بدهی، اعتباری یا با درآمد ثابت نامیده می‌شود.

یکی از انواع بازارها در بازار مالی، اوراق قرضه است که یکسری قولنامه یا برگه هستند که ناشر تعهد می دهد تا یک مبلغ معینی را در یک فاصله زمانی مشخص به دارندگان ارائه کند. می توان گفت کاربرد اساسی اوراق قرضه تامین کردن منبع مالی برای بنگاه های اقتصادی است. در حقیقت اوراق قرضه دارای یک سابقه ی طولانی در بازار مالی است و اغلب دولت ها جهت تامین کردن نیازهای مالی، از این ابزار استفاده می کنند.

انواع اوراق قرضه

اوراق قرضه دولتی: همانطور که اسم این اوراق مشخص است، اوراق قرضه دولتی جهت تامین کردن نیازهای مالی دولت به کار می رود مثل پرداخت کردن حقوق کارمندان دولت و یا جهت برنامه های دولت. لازم به ذکر است که در ایران سرمایه گذاری کردن روی این اوراق به خصوص می تواند پر ریسک باشد بنابراین توصیه می شود که سرمایه گذاری روی این اوراق در کشورهایی که در حال توسعه هستند بهتر است.

اوراق قرضه شهرداری: این نوع اوراق قرضه جهت تامین مالی فعالیت های شهرداری مثل خط کشی خیابان ها، ساخت اماکن جدید، ساخت نیروگاه و ... استفاده می شود. در حقیقت شهرداری در کنار اوراق قرضه از شهروندان مالیات می گیرد چرا که در صورتی که مالیات پاسخگویی نیاز مالی شهرداری نشد، اوراق قرضه به آن پاسخ دهد.

اوراق قرضه شرکتی: این نوع اوراق مخصوص به شرکت های خصوصی بوده و جهت تامین نیازهای مالی این شرکت ها استفاده خواهد شد. به طور کلی می توان گفت که سودی که از اوراق قرضه ی شرکتی برای سرمایه گذاران به دست می آید به مراتب بیشتر است و لازم به ذکر است که سرمایه گذاری روی این نوع قرضه کمی پر ریسک می باشد.

بازار های پولی (Money Markets)

معمولاً بازار های پولی محصولاتی با سر رسید کوتاه مدت (کمتر از یک سال) با نقدینگی بالا معامله می‌کنند و با درجه بالایی از ایمنی و بازده نسبتاً  کم بهره مشخص می‌‌شوند. در سطح عمده فروشی، بازار های پول شامل معاملات با حجم بالا بین مؤسسات و معامله‌گران هستند. در سطح خرده فروشی، آنها شامل وجوه متقابل بازار پول خریداری شده توسط سرمایه‌ گذاران فردی و حساب های بازار پولی هستند که توسط مشتریان بانک افتتاح می‌شود.

در حقیقت از جمله رکن های نظام مالی بازار پول است که مقدار مشخصی پول کلان در بین سازمان هایی مثل بانک ها می باشد. می توان گفت که اغلب معامله ها جزو معاملات عمده بوده که در بین شرکت ها یا موسسه های مالی در حال گردش است. در واقع اغلب بانک ها که به بانک های دیگر و یا شرکت های بزرگ دیگر وام می دهند، شرکت هایی هستند که در بازار پول مشارکت می کنند.

بازار پول بازاری است که در آن اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شود. این بازار به عنوان بازاری برای تسهیل جریان نقدینگی بین واحدهای اقتصادی عمل می کند.  واحدهای اقتصادی که دارای مازاد نقدینگی هستند، می توانند از طریق این بازار، پول خود را به واحدهای اقتصادی که به نقدینگی نیاز دارند، قرض دهند.

بازار پول از دو بخش عمده تشکیل شده است:

• بخش عمده ‌فروشی : در این بخش، نهادهای مالی بزرگ مانند بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و صندوق‌های سرمایه ‌گذاری با یکدیگر معامله می کنند
• بخش خرده ‌فروشی : در این بخش، افراد و شرکت‌های کوچک می توانند از طریق محصولات مالی مانند صندوق‌های بازار پول، از بازار پول استفاده کنند.

ابزارهای مالی مختلفی در بازار پول معامله می‌شوند. برخی از رایج‌ترین این ابزارها عبارتند از:

• گواهی سپرده : گواهی سپرده یک ابزار مالی است که توسط بانک‌ها صادر می شود و نشان دهنده سپرده‌ای است که توسط مشتری در بانک نگهداری می شود. گواهی سپرده معمولاً با سررسیدهای یک ماهه، سه ماهه، شش ماهه یا یک ساله صادر می شوند.
• اوراق تجاری:  اوراق تجاری یک ابزار مالی است که توسط شرکت‌ها برای تأمین مالی سرمایه در گردش خود منتشر می شوند.  اوراق تجاری معمولاً با سررسیدهای ۳۰، ۶۰ یا ۹۰ روزه صادر می شوند.
• اسناد خزانه:  اسناد خزانه اوراق بهادار دولتی هستند که توسط دولت برای تأمین مالی بودجه عمومی منتشر می شوند.  اسناد خزانه معمولاً با سررسیدهای یک ماهه، سه ماهه، شش ماهه، یک ساله، دو ساله، سه ساله، پنج ساله و ده ساله صادر می شوند.

بازار های مشتقه (Derivatives Market)

مشتق قرار دادی است بین دو یا چند طرف که ارزش آن بر اساس یک دارایی مالی مورد توافق (مانند اوراق بهادار) یا مجموعه‌‌ای از دارایی‌‌ها (مانند شاخص) می‌باشد. اوراق مشتقه، اوراق بهادار ثانویه‌ای هستند که ارزش آنها صرفاً از ارزش اوراق بهادار اولیه‌ای که به آن مرتبط هستند، بدست می‌آید. یک مشتق به خودی خود بی ارزش است. به جای معامله مستقیم سهام، یک بازار مشتقه در قرارداد های آتی و اختیار معامله و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله می‌کند که ارزش خود را از ابزار های اساسی مانند اوراق قرضه، کالا‌ها، ارزها، نرخ های بهره، شاخص های بازار و سهام می‌گیرند. بازارهای آتی مکانی است که قرارداد های آتی فهرست شده و مورد معامله قرار می‌گیرند. برخلاف فورواردها که در خارج از بورس معامله می‌کنند، بازار های آتی از مشخصات قرارداد های استاندارد شده استفاده می‌کنند، به خوبی تنظیم می‌‌شوند و از اتاق‌ های مبادله برای تسویه و تایید معاملات استفاده می‌کنند.

در بازار مشتقه، دو نوع اصلی ابزار مشتقه معامله می‌شود:

• قراردادهای آتی (Futures): قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند که طرفین معامله متعهد می‌شوند در یک تاریخ مشخص در آینده، یک دارایی پایه را با قیمتی مشخص، معامله کنند.
• اختیار معامله (Option): اختیار معامله، قراردادی است که به دارنده آن اختیار می‌دهد در یک تاریخ مشخص در آینده، یک دارایی پایه را با قیمتی مشخص، معامله کند.

بازار مشتقه، نقش مهمی در اقتصاد ایفا می‌کند. این بازار، به فعالان بازار مالی کمک می‌کند تا ریسک خود را مدیریت کنند، فرصت‌های سرمایه‌ گذاری جدیدی را شناسایی کنند و نقدینگی را در بازار افزایش دهند.

کاربردهای بازار مشتقه

بازار مشتقه کاربردهای مختلفی دارد، از جمله:

• مدیریت ریسک: ابزارهای مشتقه می‌توانند برای مدیریت ریسک قیمت دارایی‌های پایه استفاده شوند. به عنوان مثال، یک تولیدکننده کالا می‌تواند با خرید قرارداد آتی کالا، از افزایش قیمت کالا در آینده محافظت کند.
• سوداگری: ابزارهای مشتقه می‌توانند برای سوداگری در بازار استفاده شوند. به عنوان مثال، یک معامله‌گر می‌تواند با خرید قرارداد آتی کالایی که انتظار می‌رود قیمت آن افزایش یابد، سود کسب کند.
• تأمین مالی: ابزارهای مشتقه می‌توانند برای تأمین مالی استفاده شوند. به عنوان مثال، یک شرکت می‌تواند با فروش قرارداد آتی کالایی که در اختیار دارد، نقدینگی کسب کند.

انواع ابزارهای مشتقه

علاوه بر قراردادهای آتی و اختیار معامله، انواع دیگری از ابزارهای مشتقه نیز وجود دارند، از جمله:

• قراردادهای اختیار خرید (Call) : قرارداد اختیار خرید، قراردادی است که به دارنده آن اختیار می‌دهد در یک تاریخ مشخص در آینده، یک دارایی پایه را با قیمتی مشخص، خریداری کند.
• قراردادهای اختیار فروش (Put) : قرارداد اختیار فروش، قراردادی است که به دارنده آن اختیار می‌دهد در یک تاریخ مشخص در آینده، یک دارایی پایه را با قیمتی مشخص، بفروشد.
• قراردادهای مبادله (Swap) : قراردادهای مبادله، قراردادهایی هستند که دو طرف معامله متعهد می‌شوند در یک تاریخ مشخص در آینده، جریان‌های نقدی را با یکدیگر مبادله کنند.
• قراردادهای آتی متقابل (Cross-commodity futures) : قراردادهای آتی متقابل، قراردادهایی هستند که در آنها دو دارایی پایه مختلف معامله می‌شوند.
• قراردادهای آتی چندگانه (Multi-commodity futures) : قراردادهای آتی چندگانه، قراردادهایی هستند که در آنها چند دارایی پایه مختلف معامله می‌شوند.

مزایای بازار مشتقه

بازار مشتقه مزایای مختلفی دارد، از جمله:

• افزایش نقدینگی: بازار مشتقه به افزایش نقدینگی در بازار کمک می‌کند. این امر، به فعالان بازار مالی کمک می‌کند تا دارایی‌های خود را با سهولت بیشتری معامله کنند.
• کاهش ریسک:  ابزارهای مشتقه می‌توانند به کاهش ریسک فعالان بازار مالی کمک کنند. این امر، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا از ضررهای احتمالی در بازار محافظت کنند.
• ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید: بازار مشتقه می‌تواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدیدی را برای فعالان بازار مالی ایجاد کند. این امر، به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا بازده بیشتری از سرمایه‌گذاری خود کسب کنند.

معایب بازار مشتقه

بازار مشتقه معایبی نیز دارد، از جمله:

• پیچیدگی:  بازار مشتقه، بازاری پیچیده است. این امر، می‌تواند برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار، چالش‌برانگیز باشد.
• ریسک بالای ضرر: ابزارهای مشتقه، می‌توانند ریسک بالای ضرر داشته باشند. این امر، به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود قبل از معامله در بازار مشتقه، آموزش کافی ببینند.

بازار ارز های دیجیتال (Cryptocurrency Market)

در چند سال گذشته شاهد معرفی و رشد ارز های رمزنگاری شده مانند بیت‌کوین و اتریوم، دارایی های دیجیتال غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاکچین بودیم. امروزه، هزاران توکن ارز های دیجیتال در دسترس هستند و در سراسر جهان از طریق مجموعه‌ای از مبادلات ارز دیجیتال مستقل آنلاین معامله می‌شوند. این صرافی ها میزبان کیف پول های دیجیتالی هستند تا معامله‌گران بتوانند یک ارز دیجیتال را با ارز دیگر یا پول های فیات مانند دلار یا یورو مبادله کنند. از آنجایی که اکثر صرافی های کریپتو پلتفرم های متمرکز هستند، کاربران در معرض خطر هک یا کلاهبرداری هستند. صرافی های غیرمتمرکز نیز در دسترس هستند که بدون هیچ مرجع مرکزی کار می‌کنند. این صرافی ها امکان تجارت مستقیم همتا به همتا(P2P) یا فرد به فرد ارز های دیجیتال را بدون نیاز به یک مرجع واقعی مبادله برای ساده سازی تراکنش‌ها فراهم می‌کنند. معاملات آتی و اختیار معامله در ارز های دیجیتال اصلی نیز در دسترس است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره ارز های دیجیتال می‌توانید به مطلب آموزشی بازار کریپتو مراجعه نمایید. شایان ذکر است، در چند سال اخیر با آمدن متاورس به دنیای بلاکچین استفاده جدیدی به ارز های دیجیتال آمد. اکنون هر کسی می‌تواند با معامله ارز های دیجیتال و توکن های متاورس از خرید و فروش دارایی ها در دنیای متاورس بهره‌مند شود.  

جمع بندی

بازار های مالی به بازار هایی گفته می‌شود که در آن اوراقی خرید و فروش می‌شود. این بازارها تاثیر زیادی  بر اقتصاد داخلی و خارجی یک کشور دارند. همچنین انواع مختلفی دارند که برخی از آن ها عبارتند از بازار سهام، بازار های مستقیم، بازار اوراق قرضه، بازار های مالی یا پولی، بازار ارز های دیجیتال، فارکس و غیره.

سوالات متداول

بازار های مالی چند نوع دارند؟

برخی از نمونه ‌های بازارهای مالی و نقش آنها شامل بازار سهام، بازار اوراق قرضه، فارکس، ارز های دیجیتال، و بازار املاک و مستغلات و چندین مورد دیگر است. بازارها همچنین می‌توانند به بازار های سرمایه، بازار پول، بازار های اولیه در مقابل بازار های ثانویه و بازار های فهرست شده در مقابل بازار های فرابورس تقسیم شوند.

بازار های مالی چگونه کار می‌کنند؟

بر خلاف پوشش بسیاری از طبقات و دارایی های مختلف و داشتن ساختارها و مقررات مختلف، همه بازار های مالی اساساً با گردهم آوردن خریداران و فروشندگان در یک دارایی یا قرارداد و ایجاد دسترسی برای آنها جهت تجارت با یکدیگر کار می‌کنند. این اغلب از طریق یک مزایده یا مکانیسم کشف قیمت انجام می‌شود.

کارکرد های اصلی بازار های مالی چیست؟

این بازار ها به دلایل مختلفی وجود دارند، اما اساسی ترین کار کرد امکان اختصاص دادن کارآمد سرمایه و دارایی ها در اقتصاد مالی است. بازار های مالی با اجازه دادن به بازار آزاد برای جریان سرمایه، تعهدات مالی و پول، اقتصاد جهانی را روان‌تر می‌کنند و در عین حال به سرمایه ‌گذاران اجازه می‌دهند در افزایش سرمایه در طول زمان مشارکت کنند.

چرا بازار های مالی مهم هستند؟

بدون بازار های مالی، سرمایه نمی‌تواند به طور کارآمد اختصاص یابد و فعالیت های اقتصادی مانند تجارت، سرمایه گذاری‌ها و فرصت های رشد به شدت کاهش می‌یابد.