پول چیست؟ همه چیز درباره پول

پول، ابزاری جهانی و پایه‌ای در زندگی مدرن است که تأثیر بسزایی بر اقتصاد، فرهنگ، و روابط اجتماعی دارد. از ابتدای تاریخ، افراد و جوامع برای تبادل خدمات، کالاها و ارزش‌های مختلف از پول به عنوان واسطه استفاده می‌کنند. پول، نه تنها وسیله تبادل است، بلکه نمایانگر قدرت، ارزش و توانمندی اقتصادی است.

امروزه، انواع مختلف پول وجود دارد، از جمله ارزهای ملی، ارزهای دیجیتال و پول‌های مبتنی بر کریپتوکارنسی مانند بیت‌کوین. این تنوع نشان دهنده اهمیت و تکامل مفهوم پول در دنیای مدرن است.

در این مقدمه از هلدینگ آلنداینوست، قصد داریم به تاریخچه و تعریف پول پرداخته، سپس به بررسی انواع مختلف آن و نقش آن در اقتصادهای مدرن بپردازیم.

تعریف پول، پول چیست؟

پول به عنوان یک ابزاراساسی برای تبادل خدمات و کالاها در جوامع امروزی، اهمیت بسزایی دارد. در گذشته، افراد برای تأمین نیازهای خود از طریق مبادله کالا به کالا اقدام می‌کردند، اما با پیشرفت جوامع، نیازبه وسیله‌ای سریعتر و موثرتر برای تبادل به وجود آمد و پول این نیاز را برطرف کرد.

تاریخچه پول نشان می‌دهد که درطول زمان این ابزاربه شکل‌های مختلفی ظهورکرده است. امروزه، مدیریت پول و حفظ ارزش آن در برابر نوسانات قیمتی، یکی از چالش‌های مهم اقتصادی است که باعث شده است مفهوم معامله‌گری و مدیریت سرمایه اهمیت بیشتری داشته باشد.

ارزش پول نیز به شدت وابسته به اعتبارواعتماد مردم و همچنین اقتصاد و بانک مرکزی هر کشوراست. از اینرو، تفاوت‌های بین انواع پول در جوامع و کشورهای مختلف، به ما نشان می‌دهد که چگونه مفهوم و ارزش پول به شکل متفاوتی ممکن است درک شود.

با این دیدگاه، می‌توان به تعریف دقیقی ازپول رسید و درک بهتری از اهمیت و نقش آن در زندگی مدرن پیدا کرد.

در واقع پول را می‌توان به عنوان ابزاری جهانی برای تبادل ارزش و کالاها تعریف کرد. این ابزار، به شکل نقدی یا دیجیتالی می‌تواند وجود داشته باشد و به طورکلی دارای ویژگی‌های زیر است:

1. واحد اندازه‌گیری ارزش: پول به عنوان یک واحد استاندارد برای اندازه‌گیری ارزش و قیمت‌گذاری کالاها و خدمات عمل می‌کند. به عبارت دیگر، ارزش مختلف کالاها و خدمات با ارزش پول اعلام می‌شود.
2. وسیله تبادل: پول به عنوان یک وسیله معتبربرای تبادل کالاها و خدمات استفاده می‌شود. افراد می‌توانند کالاها و خدمات خود را به قیمتی مشخص با استفاده از پول بفروشند و یا کالاها و خدمات دیگر را خریداری کنند.
3. ذخیره‌گردانی ارزش: پول به عنوان یک وسیله برای ذخیره ارزش و ثروت استفاده می‌شود. افراد و شرکت‌ها می‌توانند پول را برای استفاده در آینده نگهداری کرده و ازآن به عنوان یک روش سرمایه‌گذاری استفاده کنند.
4. وسیله تسویه: پول به عنوان وسیله‌ای برای تسویه بدهی‌ها و الزامات مالی استفاده می‌شود. با استفاده از پول، افراد و شرکت‌ها می‌توانند بدهی‌ها و الزامات مالی خود را پرداخت کنند.

پول به شکل نقدی مانند سکه و اسکناس و یا به شکل دیجیتالی مانند اعتباربانکی، کارت‌های اعتباری و حتی ارزهای دیجیتال وجود دارد. به طورکلی، پول به عنوان یک ابزار بسیاراساسی و حیاتی در اقتصاد و زندگی روزمره افراد و جوامع شناخته می‌شود.

تاریخچه پول

شاید دانستن تاریخچه پول برای شما نیز جذاب باشد. پول که الان نقش اصلی و کاربردی در زندگی تمام جوامع بشری دارد، چگونه و چه زمانی بوجود آمده است؟ چه اقداماتی برای اینکار صورت گرفته است؟ دراین قسمت از مقاله شما را به گذشته‌های خیلی دور می‌بریم تا با نحوه پیدایش و تاریخچه پول بیشتر آشنا شوید.

• گزارش‌های تحقیقاتی از دانشگاه کمبریج در سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که نخستین سکه‌های ضرب شده در جهان، به سال ۷۷۰ قبل از میلاد در چین بازمی‌گردد.
• همچنین، سیستم پول کاغذی برای اولین باردرچین درسال ۷۰۰ قبل از میلاد معرفی شد که می‌توان آن را به عنوان نخستین پول کاغذی درتاریخ دانست.
• اولین پول رسمی جهان به شکل سکه در سال ۶۰۰ قبل ازمیلاد درکشور لیدیه (تمدن باستانی در غرب آناتولی) ضرب شد. این واحد پول به تجارت داخلی و خارجی کمک کرد و لیدیه را به یکی از ثروتمندترین کشورهای آسیای صغیر تبدیل کرد.
• در قرن هفتم میلادی، بازرگانان چینی سفته را به عنوان جایگزینی برای سکه‌های طلایی در معاملات استفاده کردند. دلایلی چون دشواری حمل سکه‌های طلا و خطر دزدیده شدن آنها درسفر، باعث شد که استفاده از پول کاغذی رواج پیدا کند.

• دولت چین درقرن دهم میلادی به مزایای چاپ پول پی برد و به عنوان اولین کشوری که پول کاغذی را در جهان چاپ کرد، شناخته می‌شود. این پول کاغذی، بیشتر به صورت انحصاری توسط دولت چاپ می‌شد.

• در قرن ۱۶ میلادی، بانک‌ها به جای استفاده از سکه‌های ضرب شده، اسکناس‌های کاغذی را چاپ کرده و برای ارائه خدمات بانکی مانند سپرده‌گذاری و اعطای وام، از آنها استفاده می‌کردند. این اسکناس‌ها به مردم امکان می‌داد تا با استفاده ازپول کاغذی، خریدهای خود را انجام دهند و با بازگرداندن آنها به بانک، معادل آن را به صورت طلا یا نقره دریافت کنند.
• نخستین صادرات پول به شکل امروزی، در سال ۱۶۸۵ توسط کشورفرانسه به کانادا (کشور مستعمره‌ی خود) صورت گرفت. در آن زمان، دولت‌های استعماری از اسناد قابل تبدیل (IOU) به عنوان پول استفاده می‌کردند. به عنوان مثال، سربازان فرانسوی در کانادا از کارت‌های بازی با مهر دولت فرانسه به جای پول نقد استفاده می‌کردند.
• استاندارد طلایی در دهه ۱۸۷۰ میلادی شکل گرفت که به موجب آن هر کشور مجاز به چاپ پول بوده است، اما باید مقدار معینی از طلا را به عنوان پشتوانه داشته باشد.
• آمریکا در سال ۱۹۷۱ اعلام کرد که دلار دیگر به پشتوانه طلا متصل نخواهد بود. از آن زمان تاکنون، بسیاری از کشورها از پول بدون پشتوانه یا همان پول فیات استفاده می‌کنند که ارزش آن توسط دولت صادرکننده تضمین می‌شود.
• در اواخر قرن بیستم، مفهوم پول الکترونیکی به وجود آمد. استفاده از کارت‌های بانکی مانند کارت بدهی و اعتباری، پی پال و سایرروش‌های پرداخت الکترونیکی، نمونه‌هایی ازاین نوع پول می‌باشد.
• در اوایل قرن بیست و یکم، رمزارزها به عنوان یک فرم جدید از پول معرفی شدند. این ارزها، با استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری شده طراحی شده‌اند اما هنوزاستفاده کمتری نسبت به پول فیات دارند.

تاریخچه پول در ایران

تاریخچه پول در ایران به گذشته‌های دوربرمی‌گردد. پیش ازانتشاراسکناس درایران، انواع مختلفی ازسکه‌ها با نام‌های مختلف به عنوان پول مورد استفاده قرارمی‌گرفتند.

• دریک: این سکه از جنس طلا بود و روی آن نقش یک کماندار حکاکی شده بود و در دوره هخامنشیان مورد استفاده قرار می‌گرفت.
• پشیز: سکه‌های مسی و برنزی بودند که معادلی از واحد پولی به نام "درم" بودند و در دوره ساسانیان استفاده می‌شدند.
• دینار: این سکه از جنس طلا بود و دردوره ساسانیان مورد استفاده قرارمی‌گرفت، و بعدها به زبان عربی وارد شد.
• محمودی: واحد پولی ایران در دوره غزنویان بود و با نام "محمودی" شناخته می‌شد.
• چاو: این اولین پول کاغذی ایران بود که در دوره ایلخانیان، پس از حمله مغول‌ها به ایران، تولید شد. اولین اسکناس ایرانی در شهر تبریز و در مکانی به نام "چاوخانه" چاپ می‌شد.
• صنار؛ دوره صفویه: سکه‌های مسی که ارزشی معادل ۱۰۰ دینار داشتند، به نام "صنار" شناخته می‌شدند.
• عباسی؛ دوره صفویه: سکه‌هایی از جنس نقره و مس که ارزش کمتری نسبت به سکه‌های طلا (اشرفی) در دوره صفویه داشتند، با نام "عباسی" شناخته می‌شدند.
• نادری؛ دوره افشاریه: در دوره حکومت نادرشاه افشار، پول رایج کشور با نام "نادری" شناخته می‌شد.

در زمان قاجاریه استفاده از اسکناس یا پول کاغذی در ایران برای اولین بارآغاز شد. در سال ۱۸۸۹، پس از تأسیس بانک شاهنشاهی، نخستین سری اسکناس‌های ایرانی در انگلستان به چاپ رسید. این اسکناس‌ها به واحد تومان بودند و ارزش‌های مختلفی از ۱ تا ۱۰۰۰ تومان داشتند.

• ریال؛ دوره پهلوی: از زمان پهلوی، واحد پول ایران به ریال که معادل یک دهم تومان است، تغییر کرد.

جهان قبل از پول

درجهان قبل از پول، تجارت و مبادلات اقتصادی به شکل‌های مختلفی انجام می‌شد. در این دوران، انسان‌ها برای تأمین نیازهای خود مانند غذا، لباس، و سایر کالاها و خدمات، از روش‌های مختلفی استفاده می‌کردند. این روش‌ها به شرح زیر می باشند:
 

1- مبادله کالا به کالا: یکی ازاولین روش‌های تجارت در طول تاریخ بشریت، مبادله کالا به کالا بود که قبل از پیدایش پول و برای تبادلات و معاملات مختلف استفاده می‌شد. این روش یکی از ابتدایی‌ترین و البته قدیمی‌ترین روش مبادلات به‌شمار می‌رود. درواقع افراد دراین حالت، کالاها و خدمات خود را بدون استفاده از پول، با کالای دیگری مبادله می کردند. در این روش، ارزش کالاها بصورت نسبی، ارزش‌گذاری می‌شد. به عنوان مثال، یک کشاورز(در صورت مساوی بودن ارزش کالا) ممکن بود گندم خود را با پنبه یا پوست گاو مبادله کند.

مزایای این روش شامل موارد زیر بود:

• سهولت در انجام مبادلات
• مبادلات مستقیم و بدون واسطه
• عدم نیازو استفاده از پول

  این روش دارای معایب زیراست:

• عدم نیاز به کالاهای همدیگر در تبادلات
• پیچیدگی‌هایی جهت تعیین ارزش‌گذاری نسبی کالا و خدمات

2- ساماندهی بازارهای تجاری: مبادله کالا به کالا با محدودیت‌هایی روبرو بود که معمولاً تنها بین دو طرف صورت می‌گرفت. اما این روش نمی‌توانست به طورکامل به تمام نیازهای تجاری جامعه پاسخ دهد. از سویی، ممکن بود دو طرف دقیقاً به کالای مازاد یکدیگر نیاز نداشته باشند یا به دنبال یک کالای خاص بودند که طرف مقابل به آن دسترسی نداشت.

با توجه به این مسائل، انسان‌ها به دنبال راه‌حل‌های جایگزین برای تسهیل تبادلات اقتصادی می‌گشتند. برخی کالاها که تقریباً نزد اکثریت ارزشمند بشمار می‌رود، به عنوان کالای واسطه در نظر گرفته شدند. این‌گونه، مواردی که به عنوان نخستین واحد‌های پولی شناخته شدند، عبارت‌اند از:

• دام‌های سودرسان مانند گاو، گوسفند و شتر
• مقدار مشخصی از مواد غذایی از جمله حبوبات و غلات
• اشیای خاص مانند صدف (جالب است بدانید که حتی پس از اختراع پول، در قرن‌های شانزدهم و هفدهم میلادی، صدف دوباره به عنوان یک واحد پولی قابل استفاده در مبادلات ایالات متحده رونق داشت.)
• مقدار مشخصی از فلزات گرانبها مانند طلا، نقره، مس، برنز و ...

3- سیستم‌های مبادله مبتنی بر خدمات: بعضی از اقوام و اجتماعات از سیستم‌های مبادله مبتنی بر خدمات استفاده می‌کردند. به عنوان مثال، در یک جامعه که ازاین سیستم‌ها استفاده می‌کرد، یک شخص می‌توانست خدمات ساختمانی ارائه شده توسط یک فرد را با خدمات زراعی یا دامپروری ارائه شده توسط یک فرد دیگر مبادله کند. به عنوان مثال، یک سازنده ممکن بود خدمات ساختمانی مانند ساخت یک خانه یا تعمیرات ساختمانی را برای یک کشاورزارائه دهد و به جای پول، کشاورز ممکن بود خدمات زراعی مانند تأمین محصولات کشاورزی را به عنوان پاداش ارائه کند.

این نوع سیستم‌های مبادله براساس ارزش خدمات ارائه شده توسط هر طرف و ارزش خدمات دریافتی توسط طرف دیگرتعیین می‌شد. این سیستم‌ها ممکن بودند برای جوامع کوچک و محدودتر کارآمد باشند و برای انجام مبادلات روزمره و نیازهای روزانه کافی باشند.

4- استفاده از اشیاء گران‌بها: در برخی جوامع، از اشیاء گران‌بها مانند جواهرات یا فلزات گرانبها به عنوان وسیلهٔ تبادل استفاده می‌شد. این اشیاء ارزشی بالا داشتند و به عنوان پول در مبادلات استفاده می‌شدند.

برای مثال، یک فرد ممکن بود یک جواهریا طلا را برای خرید کالاهای دیگرمانند موادغذایی یا مواد اولیه صنعتی به عنوان پول استفاده کند. این اشیاء گران‌بها و ارزشمند به عنوان نمادی از ثروت و دارایی شناخته می‌شدند و در تبادلات اقتصادی اهمیت زیادی داشتند.

ازاینرو، استفاده از اشیاء باارزش به عنوان وسیلهٔ تبادل دربرخی جوامع ممکن بود، که به دلیل عدم وجود پول یا ابزارهای تبادلاتی دیگر، و یا به دلیل عدم اعتبار یا قدرت بانکی مورد قبول بود.

به طورخلاصه، قبل ازظهورپول، افراد از روش‌های مختلفی برای مبادله کالاها و خدمات استفاده می‌کردند که هر یک از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خود را داشتند. ظهور پول با فراهم کردن یک واحد اندازه‌گیری مشترک برای ارزش، فرآیند مبادله را ساده‌ترکرده و به توسعه تجارت و اقتصاد کمک کرد.

 اولین پول جهان

همانطورکه قبلا نیز اشاره کردیم در دوران باستان و قبل از اختراع پول، اکثر تبادلات اقتصادی به صورت مبادله کالا به کالا انجام می‌شد. اما در سال‌های ابتدایی تاریخ، مردم به دنبال راه‌حل‌هایی برای تسهیل تبادلات و تسهیل تجارت بیشتر بودند. یکی از این راه‌حل‌ها ضرب و انتشار سکه‌ها به عنوان واحد پول بود.

لیدیه، یکی از تمدن‌های باستانی در غرب آناتولی (جنوب غربی ترکیه امروزی)، به عنوان یکی از اولین مکان‌هایی بود که اقدام به ضرب و پخش سکه‌ها به عنوان واحد پول کرد و اولین پول جهان را به خود اختصاص داد. این سکه‌ها ترکیبی از طلا و نقره بودند و به عنوان پول رسمی شناخته می‌شدند. این درحالیست که عده‌ای بر این باورند که کشف اولین پول جهان مربوط به قبل ازلیدیه، وحتی قبل از تمدن بابل و به دوره سامری‌ها برمی‌گردد.

گرچه شواهد تاریخی نشان می‌دهد که مفهوم پول به دوران‌های نخستین تمدن‌ها بازمی‌گردد، اما قبل از تمدن بابل که حدوداً ۲۰۵۰ سال قبل از میلاد بود، نیز نشانه‌هایی از استفاده از پول وجود داشته است. با گذرزمان، جوامع مختلف فلزات گران‌بها را به عنوان پول استفاده می‌کردند.

اولین اسکناس فیات یا پول بی‌پشتوانه در ایران نیز به دوران قاجار، در حدود سال ۱۲۲۹ برمی‌گردد.

استفاده از سکه‌های طلا و نقره به عنوان واحد پول، به لیدیه امکان توسعه تجارت داخلی و خارجی را فراهم کرد. این سکه‌ها به عنوان وسیله تبادل مورد قبولی برای تجارت و معاملات مختلف، از جمله خرید و فروش کالاها، پرداخت بدهی‌ها و حتی پرداخت دستمزد به کارگران، مورد استفاده قرارمی‌گرفتند.

انواع پول چیست؟

پول بعنوان یک کالای مبادلاتی در کل جهان، کاربردهای مختلفی داشته و در تمام زمینه‌ها استفاده می‌شود. ویژگی‌های اصلی پول عبارتند از، استفاده آسان، جابجایی ساده‌تر و بقا و توافق جمعی جهت استفاده از آن است.

با این توضیحات، انواع مختلفی از پول وجود دارند. حالا بیایید به بررسی انواع پول براساس کشورها و ملیت‌های مختلف بپردازیم.

پول‌ها را می‌توان براساس معیارهای متنوعی دسته‌بندی کرد. این دسته‌بندی‌ها شامل موارد زیر است:

1. انواع پول براساس ماده اولیه مورد استفاده
2. انواع پول براساس مقام ناشر یا منبع تولید
3. انواع پول براساس نوع آن به عنوان نقد یا بدهی
4. انواع پول براساس ارزش پولی و ارزش کالایی

1. انواع پول براساس ماده اولیه مورد استفاده

در جوامع اولیه، پول به صورت کالایی به جریان می‌آمد؛ یعنی از کالاهایی مانند برنج، گندم، مرغ، گوسفند و غیره که به عنوان پول در مبادلات مورد استفاده قرارمی‌گرفتند. در چنین نظامی، کالایی که ویژگی‌های بیشتری نسبت به دیگر کالاها داشته باشد، معمولاً مقبولیت بیشتری داشت و به عنوان پول استفاده می‌شد. اما با گذرزمان، به دلیل مزایای فلزات نسبت به کالاهای دیگر، استفاده از فلزات به عنوان پول شایع شد؛ زیرا این فلزات دوام و تقسیم‌پذیری بیشتری داشتند و حمل‌ونقل آن‌ها آسان‌تر و کم‌هزینه بود.

پس از استفاده از فلزات، سکه‌های فلزی با وزن، مهر و نشان خاص خود به عنوان پول مورد استفاده قرارگرفتند. زیرا وسایل توزین همواره و درهمه‌جا دردسترس نبودند و امکان تقلب درآن‌ها وجود داشت. بنابراین، سکه به عنوان پول معمولی شناخته می‌شد و در جریان مبادلات استفاده می‌شد.

با این حال، استفاده از سکه‌های فلزی نیز مشکلات خود را داشت؛ از جمله خطرسرقت، تقلب درعیارسکه‌ها و هزینه حمل ونقل. بنابراین، وسیله‌ای جدید به نام رسید پول تمام‌عیار و اسکناس‌های با درصد تعهد بازپرداخت برحسب طلا و نقره معرفی شدند که حاکی از ارزش این فلزات به عنوان پول بود. این رسیدها و اسکناس‌ها به تدریج به عنوان وسیله مبادله مورد توجه قرار گرفتند.

به همین ترتیب، این رسیدها تبدیل به پول شدند و پول اعتباری نقد به وجود آمد؛ به عبارت دیگر، ارزش این پول فراتر از ارزش ماده اولیه‌اش بود. در این مرحله، سکه‌ها نیز ارزش پولی بالاتری نسبت به ارزش کالایی خود پیدا کردند و سکه‌های اعتباری یا مرتبط به وسیله مبادله به شکل واقعی ظاهر شدند.

2. انواع پول بر اساس مقام ناشر یا منبع تولید

انواع پول براساس مقام ناشریا منیع تولید، شامل دسته‌بندی‌های مختلفی است که از نظر مقام یا نهادی که آن را منتشر کرده است، تعریف می‌شود. در این رابطه، پول ممکن است توسط دولت، بانک مرکزی، بانک‌ها، یا حتی شرکت‌های خصوصی یا افراد حقیقی منتشر شود. هر نوع پولی که توسط موجودیت مشخصی منتشر شود، می‌تواند ویژگی‌ها و نقش‌های متفاوتی داشته باشد.

پول دولتی: این نوع پول توسط دولت یا نهادهای مرتبط با دولت منتشر می‌شود. این شامل اسکناس‌ها و سکه‌هایی است که بر روی آن‌ها و نشانه‌های مربوط به دولت وجود دارد و قانونی بودن آنها توسط دولت تضمین می‌شود.

پول بانک مرکزی: بانک مرکزی یک کشور مسئول تولید و مدیریت پول در آن کشور است. پول بانک مرکزی شامل اسکناس‌ها و سکه‌هایی است که بانک مرکزی منتشرمی‌کند و معمولاً ارزش آنها توسط دولت تأیید می‌شود.

پول بانکی: بانک‌ها نیز می‌توانند پول را منتشر کنند، اغلب این پول به صورت اعتبارات بانکی، حساب‌های جاری و سپرده‌های قابل برداشت در بانک‌ها انجام می‌شود. این نوع پول عموماً در قالب اعتبارات الکترونیکی و کارت‌های بانکی به دست می‌آید.

پول خصوصی: برخی افراد حقیقی یا شرکت‌های خصوصی نیز ممکن است پول خود را منتشر کنند. این ممکن است در قالب توکن‌های دیجیتال یا ارزهای رمزنگاری شده باشد که توسط شرکت‌های فناوری یا شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند.

بنابراین، انواع پول براساس مقام ناشر، شامل گستره‌ای از پول‌هایی است که از منابع و ارگان‌های مختلفی منشأ می‌گیرند و در بازارهای مختلف جریان دارند.

3. انواع پول براساس نوع آنها به عنوان نقد یا بدهی

پول نقد ارزش اعتباری خود را در یک شیء مادی و قابل لمس مانند طلا یا نقره پیدا می‌کند که می‌تواند ارزش مبادله‌ای را به دنبال داشته باشد. در این نوع پول، هر دو طرف در معامله، ارزش کلی را به صورت مستقل در پول مشاهده می‌کنند.

اما پول بدهی، ارزش اعتباری خود را در یک شیء مادی و قابل لمس نمی‌یابد؛ به عبارت دیگر، این نوع پول ابتدا یک تعهد پرداخت از سوی امضاکننده یا ناشرآن است. حتی در صورت از بین رفتن اسناد منتشرشده این نوع پول، امضاکننده یا ناشرهنوزمتعهد به پرداخت مبلغ مربوطه به صاحبان اسناد می‌مانند و بدهی از بین نمی‌رود. همچنین، مردم درهنگام معامله با این نوع پول، قابلیت تبدیل آن را در نظر می‌گیرند.

لازم به ذکر است که اگر ناشراسناد قابل تبدیل آنها را حفظ کند، اما فرد درهنگام معامله، از این قابلیت تبدیل غافل باشد و به این اسناد اعتبارندهند، این اوراق دیگر به عنوان پول بدهی محسوب نمی‌شوند و به صورت مستقل پول نقد در نظر گرفته می‌شوند.

4. انواع پول براساس مقایسه ارزش مبادله‌ای و ارزش کالایی

اگر بدنبال مقایسه ارزش مبادله ای و ارزش کالایی پول هستید در این بخش همراه ما باشید:

پول نقد تمام‌عیار: پول نقد تمام‌عیار، پولی است که ارزش ماده اولیه‌اش وقتی به صورت پول در معاملات استفاده می‌شود، با ارزشش در استفاده‌های غیرپولی برابر است. به همین دلیل "تمام‌عیار" نامیده می‌شود.

همچنین بدلیل اینکه پول نقد تمام عیاردردسترس مردم بوده و براحتی در تبادلات استفاده شده و بصورت فوری نیازهای پولی افراد را برآورده می‌کند  بعنوان پول " نقد"  شناخته می‌شود.

 درنهایت، بسیاری از پول‌های قدیمی که ارزش کالایی نیز داشتند، مثل برنج، نمک، گوشت و غیره، به همان اندازه که به عنوان پول ارزش داشتند، به عنوان کالای غیرپولی نیز ارزش گذاری شده‌اند.

پول تمام‌عیاربدهی: پول تمام‌عیاربدهی، نوعی پول است که به دلیل ارزش ماده اولیه‌ی آن، در مقایسه با کاربردهای غیرپولی، ارزش مشابهی به عنوان پول دارد. علاوه براین، این نوع پول به عنوان یک تعهد مالی و اعتباری میان افراد گردش می‌کند. این نوع پول به دو دلیل معمولاً به عنوان "تمام‌عیار" نامیده می‌شود:

•  اولاً، ارزش ماده اولیه‌ی آن با ارزش پولی که در معاملات و تبادلات استفاده می‌شود، همخوانی دارد.
• دوماً، چون به صورت آنی و تحت تأثیر مستقیم جریان نقدی می‌باشد.

استفاده از اسکناس‌ها و رسیدهای پول تمام‌عیاربدهی، اغلب به صورت وعده‌نامه از سوی صرافی‌ها، بانک‌ها و گاهی دولت‌ها، انجام می‌شود. این اوراق از ارزش مشخص برخوردارند که توسط یک مقدارثابت ازماده معدنی مانند طلا، نقره و سایر فلزات، پشتیبانی می‌شوند. در برخی موارد، این پشتوانه ممکن است به نسبت ارزش واقعی مورد پشتیبانی، کمتر یا بیشتر باشد، که می‌تواند باعث تغییر در ارزش نهایی این پول شود.

انتشار این نوع اسکناس‌ها و رسیدها در کالاهای گرانبها، کاهش هزینه‌های مختلف اقتصادی نظیرهزینه ساخت و نگهداری سکه، حمل و نقل و غیره را نیز داشته و می‌تواند عملکرد سیستم پولی را بهبود بخشد. در سیستم‌های اقتصادی، پول تمام‌عیاربدهی معمولاً به عنوان یکی از اجزای ارزشمند و پایدار در ابزارهای مبادله در نظر گرفته می‌شود.

پول اعتباری نقد:  پول اعتباری نقد به هر نوع پولی اشاره دارد که ارزش آن به عنوان پول بیشتر از ارزش ماده اولیه‌ی آن باشد، یا اینکه هیچ گونه تعهد بازپرداختی از طرف ناشر این پول به صورت طلا، نقره و یا دیگر کالاها ارائه نشده باشد، و یا در صورت وجود چنین تعهدی، مردم از آن غافل باشند. این نوع پول با ارزشی بیشتر از ارزش ماده اولیه‌ی آن، در جریان قرار می‌گیرد.

در برخی موارد، ارزش بازاری ماده‌ای که پول از آن ساخته شده، بسیار کمتر ازارزش رایج پول است؛ به عنوان مثال، بسیاری از پول‌های کاغذی که امروزه در اقتصادها به عنوان پول رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، در مورد پول‌های مسکوک وسکه‌های نیکل ، نیزاین مسئله صدق می کند.

حال این موضوع مطرح می‌شود که چگونه پول می‌تواند ارزشی بیشتر از ارزش ماده اولیه‌ای که از آن ساخته شده، داشته باشد و این ارزش را حفظ کند؟ در پاسخ به این سوال، می‌توان گفت که ارزش اضافی پول اعتباری از مقبولیت عمومی آن به عنوان پول و اعتبار ناشر آن می‌آید، و تا زمانی که این مقبولیت و اعتبار حفظ شود، ارزش پول اعتباری نیز محافظت می‌شود.

پول اعتباری بدهی: پول اعتباری بدهی به نوعی پول اعتباری اشاره دارد که ارزش آن به عنوان پول، بیشتر از ارزش ماده اولیه‌ی آن در مصارف غیرپولی است، و به عنوان یک تعهد و اعتبار در میان مردم گردش می‌کند. در این نوع پول، ناشر تعهد بازپرداخت این پول را به عهده می‌گیرد و مردم نیز از این تعهد اطلاع دارند.

این عمل به کمک رسیدن این نوع پول، مانند انواع چک‌های تضمینی یا بانکی، معمولی یا انواع سندهای سپرده بانکی با تعهد صددرصد بازپرداخت، براساس پول اعتباری نقد که به صورت اسکناس و سکه رایج کشوراست، انجام می‌شود.

انواع پول اعتباری از سمت دولت

در این بخش به انواع پول اعتباری از سمت دولت اشاره خواهیم نمود:

پول دلالتی : پول دلالتی یک نوع واحد پول اعتباری نقد است که ارزش آن بیشتر از ارزش بازاری مواد اولیه‌ای است که در تولید آن به کار رفته‌اند. برای مثال، در مورد سکه دلالتی، اگر ارزشی معادل ارزش ماده اولیه در آن وجود نداشته باشد، احتمالاً این سکه ذوب شده و از مدار گردش خارج خواهد شد.

مقداری از فلزاتی مانند مس، نیکل، قلع، و روی که در تولید این سکه‌ها به کار رفته است، نسبت به مقدارکلی این فلزات موجود در بازار، بسیار کمتر است. به عبارت دیگر، اگر این سکه‌ها را ذوب کرده و به بازار عرضه کنند، تأثیر چندانی در قیمت فلزات مذکور خواهد داشت.

اسکناس منتشرشده توسط بانک مرکزی: پول اعتباری منتشرشده توسط بانک مرکزی، به واقع نوعی اسناد بدهی است که به صورت اسکناس‌هایی به جریان درآمده است. این اسناد، توسط بانک مرکزی کشورها منتشرشده و بیانگر بدهی بانک مرکزی به سایر بخش‌های اقتصادی می‌باشد.

اوراق بدهی منتشرشده توسط دولت: ترکیبات بدهی که توسط دولت منتشر می‌شوند، در شرایط بحرانی و در مواقعی که نیاز به کمک مالی عمومی حس می‌شود، انجام می‌گیرد. این ترکیبات مشخصه‌های خاص خود را دارند و معمولاً شامل مبلغ معینی می‌باشند. مردم عادی با خرید این ترکیبات به منظور حمایت از دولت برای ایجاد تعادل مالی و خروج از وضعیت بحرانی، مشارکت می‌کنند. اغلب افراد از تبدیل این ترکیبات به پول رایج خودداری می‌کنند. در عین حال، ناشر این ترکیبات تعهد می‌کند که در مقابل این ترکیبات، پول نقد پرداخت شود، بنابراین می‌توان این ترکیبات را به عنوان یک نوع پول اعتباری بدهی در نظر گرفت. این ترکیبات دولتی بدون بهره‌هستند و با اوراق بدهی معمولی متفاوت‌اند.

 پشتوانه پول

قبل از بحث درباره پشتوانه پول، بهتراست ابتدا مفهوم پشتوانه را بررسی کنیم. پشتوانه پول اصطلاحاً از دوره پول کاغذی به وجود آمده است. در این سیستم، پول کاغذی براساس مقدار طلا یا نقره ذخیره شده در صرافی‌ها یا بانک‌های مرکزی تولید می‌شد و افراد می‌توانستند با تحویل پول کاغذی مقدارمعینی از طلا یا نقره را دریافت کنند. در این صورت، پشتوانه پول کاغذی، طلا یا نقره بود.

در مبادله کالا به کالا، بدلیل عدم وجود کالایی برای مبادله، پشتوانه برای پول تعریف نمی‌شود. در پول کالایی، پشتوانه پول، کاربرد و اهمیت کالاها بود. به عنوان مثال، در گذشته درایران، غلات به عنوان وسیله مبادله استفاده می‌شدند. غلات اصلی‌ترین منبع غذایی بودند و در صورت عدم پذیرش آن به عنوان وسیله مبادله، هرفرد می‌توانست با استفاده از غلات، نیازهای روزانه خود را تامین کند. البته، این پشتوانه به فرهنگ مردم نیز وابسته بود. به عنوان مثال، درهند، اگرچه صدف مورد استفاده زیادی نداشت، اما باور به ارزش آن باعث شده بود که به عنوان وسیله مبادله مورد استفاده قرار گیرد.

ازاینرو، پشتوانه پول فلزی را می‌توان با ویژگی‌های طبیعی فلزات توصیف کرد. طلا و نقره به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و چکش‌زدگی به عنوان فلزات ارزشمند بشمار می‌آیند. همچنین، کمیابی آن‌ها در طبیعت و میزان کاری که برای استخراج آن‌ها صورت می‌گیرد، دلایل دیگری برای ارزشمند بودن آن‌ها هستند. به علاوه، امروزه این فلزات در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارند که پشتوانه اضافی دیگری برای آن‌ها به شمار می‌آید.

پول بدون پشتوانه؛ فیات

پول بدون پشتوانه؛ فیات، یک پشتوانه پول کاغذیست که در گذشته اغلب از طلا و نقره تشکیل می‌شد. این روش ارزش‌مندی دارایی‌ها را حفظ می‌کرد اما مشکلاتی برای دولت‌ها به وجود می‌آورد، از جمله مشکلات می‌توان به مشکلات انتقال طلا و نقره بین کشورها و جمع‌شدن آن در کشورهای قدرتمند اشاره کرد. همچنین، برخی از بانک‌های مرکزی پول کاغذی را با استناد به مقدار طلا و نقره ایجاد می‌کردند، اما در شرایط بحرانی، ارزش پول ملی به شدت کاهش می‌یافت.

این مشکلات در سال 1971 منجر به فسخ قرارداد برتون وودز شد و پول فیات بدون پشتوانه طلا و نقره جایگزین پول کاغذی شد. تاریخچه پول فیات به قرون گذشته بازمی‌گردد، زمانی که از پول کاغذی بدون پشتوانه برای خرید و فروش کالاهایی مانند ابریشم، طلا و نمک استفاده می‌شد. این سیستم رسمی نبود تا زمانی که "قوبیلای خان"، یکی از نوادگان چنگیزخان مغول در قرن سیزدهم، آن را به پول ملی تبدیل کرد. به عقیده بسیاری از تاریخ‌پژوهان، استفاده از پول فیات یکی از عواملی بود که منجر به سقوط امپراطوری مغول شد.

امروزه، پول فیات به دلیل سهولت تولید و استفاده‌اش در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. دولت‌ها به دلیل اختیاری که در تولید، توزیع و حذف ارز فیات دارند، از وجود آن استقبال می‌کنند. از اینرو این شرایط برای آنها فراهم می‌شود تا در شرایط بحرانی سیاست‌های پولی را اجرا کنند. با این حال، سیاست‌گذاری پولی همواره دارای اثرات جانبی براقتصاد است و اتخاذ سیاست‌های نادرست می‌تواند منجر به افزایش نقدینگی، تورم و کاهش ارزش پول ملی شود.

 واحد پولی ایران

• واحد پول ایران پیش از ریال، یک موضوع تاریخی جذاب است که بررسی آن می‌تواند به درک بهتر تاریخ پول در این منطقه کمک کند. در طول تاریخ، پول در ایران به شکل سکه شروع شد. اولین سکه‌ها در ایران حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد تحت حکومت داریوش بزرگ ساخته شدند. این سکه‌ها به نام "دریک" شناخته می‌شدند و واحد پول اصلی کشور را تشکیل می‌دادند.  در دوران ساسانیان، واحد پول ایران به نام "پشیز" شناخته می‌شد. این واحد پولی، که همچنان در زبان فارسی استفاده می‌شود، ریشه در پشیز دارد. اسکناس اولیه‌ای که در ایران چاپ شد به نام "چاو" بود که پس از حمله مغول به ایران به واحد پولی رسمی تبدیل شد. لازم به ذکر است که، در طول تاریخ، واحد‌های پولی مختلفی در ایران وجود داشتند از جمله محمودی، شاهی، عباسی، قران، نادری و غیره که در دوره‌ها و حکومت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

تبدیل تومان به ریال

• در دوران قاجار، واحد پول متداول بین مردم شامل تومان، قران و شاهی بود. تومان معادل یک سکه طلا و قران معادل یک سکه نقره بود که به ارزش یک دهم تومان بود. کلمه "تومان" ریشه در زبان مغولی داشته و به معنای ده هزار است. در زبان مغولی، فرماندهی بر ده هزار سرباز به عنوان "امیر تومان" شناخته می‌شد. تومان تا پایان دوره حکومت پهلوی به عنوان واحد پول متداول بود. اما زمانی که رضاشاه به حکومت رسید، واحد پول کشور در سال ۱۳۱۱ به ریال تغییر کرد و ریال از آن پس به عنوان واحد پول مورد استفاده قرار گرفت. کلمه "ریال" از زبان اسپانیایی و پرتغالی گرفته شده و به معنای "شاهی" است. این کلمه به دلیل روابط ایران با این کشورها از طریق خلیج فارس وارد ایران شد. با این حال، ریال به طور کامل توسط مردم پذیرفته نشد و هنوز هم تومان در میان مردم استفاده می‌شود. عدم پذیرش ریال به عنوان واحد پول اصلی ایران به دلیل تاریخچه‌ی کوتاه آن است و مردم برای مدت زمان طولانی از تومان استفاده کرده بودند.

ریال در گذر زمان

• در دوران پهلوی، اولین سکه‌های ریال ایران ساخته شدند. سکه‌های طلای آن دوران ارزشی معادل ۱۰۰ ریال داشتند و سکه‌های نقره‌ای با ارزش‌های ۱، ۲، ۵ و ۱۰ ریال نیز در آن زمان به چاپ رسیدند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، طرح سکه‌های ریال با حذف تصویر شاه تغییر یافت. سکه‌های ۵۰ ریالی نیز از سال ۱۳۵۹ شروع به ساخته شدند، البته طرح آن‌ها با طرح سکه‌های ریال در دوران پهلوی متفاوت بود.با گذشت زمان، سکه‌های جدیدی به چاپ رسید. در سال ۱۳۸۸، تغییراتی در ظاهر سکه‌های ۵۰، ۱۰۰ و ۲۵۰ ریالی اعمال شد و اندازه آن‌ها کوچک‌تر شد و درهمین سال، سکه ۱۰۰۰ ریالی به چاپ رسید. در نهایت، در سال ۱۳۸۹، سکه‌های ۲۰۰۰ و ۵۰۰۰ ریالی به چاپ رسیدند. پس از آن، تولید سکه ریال ایران متوقف شد اما با وجود غیرمعمولی بودن استفاده از آن‌ها، هنوز هم قانونی هستند.

 واحد پولی برخی از کشورها

در حال حاضر، حدود ۱۸۰ نوع ارز در جهان وجود دارد که در ۱۹۵ کشور مختلف به رسمیت شناخته شده است. قدیمی‌ترین واحد پولی جهان، واحد پول کشورانگلستان یعنی پوند (GBP) است. این واحد پول از قرن ۸ میلادی تاکنون به عنوان یکی از مهم‌ترین واحدهای پولی در مبادلات بین المللی استفاده می‌شود، با اینکه طرح‌ها و اسکناس‌های آن در طول زمان تغییریافته اند.

پس از پوند، واحد پول کشورروسیه که به نام 'روبل' شناخته می‌شود، از جمله پول‌های قدیمی و پرکاربرد در جهان است. این پول از قرن ۱۳ میلادی تاکنون در روسیه استفاده می‌شود و همچنان جزو پول‌های مورد توجه جهان محسوب می‌شود.از سوی دیگر، جدیدترین واحد پولی در جهان، "پوند" سودان جنوبی است که در جولای ۲۰۱۸ معرفی شد و از آن زمان در مبادلات این کشور استفاده می‌شود.

در ادامه لیستی از واحد پولی برخی از کشورها را بیان خواهیم نمود:

• دلار آمریکا (USD):

دلار آمریکا (USD) با حجم معاملات حدود ۶.۶ تریلیون دلار در روز، پرمعامله‌ترین ارز جهان در بازارهای جهانی است. هنوزهم این ارز به عنوان پایه بسیاری از معاملات در بازارهای بین‌المللی شناخته می‌شود. برخی کشورها، مستقیماً نرخ تبادل ثابتی را با ایالات متحده آمریکا برقرار کرده‌اند وازارزش پول دلاراستفاده می‌کنند. به عنوان مثال، کوبا، پاناما، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و هنگ کنگ از جمله این کشورها هستند که در معاملات خود از دلار آمریکا استفاده می‌کنند.

• یورو (Euro):

یورو (Euro)  یکی از پرطرفدارترین ارزهای رایج درجهان است که روزانه حدود ۲.۳ تریلیون دلار از معاملات بازار جهانی را به خود اختصاص داده است. این ارز واحد پولی مشترک بین ۱۹ کشور اتحادیه اروپا است و توسط بانک مرکزی اتحادیه اروپا به چاپ می‌رسد. با ایجاد این واحد پولی مشترک، اتحادیه اروپا تلاش می‌کند تا ریسک تبدیل ارز درهنگام معاملات تجاری را کاهش داده و کشورهای این قاره را قادر به انجام معاملات تجاری با حداقل ریسک‌های ارزی کند.

• ین ژاپن (JPY):

واحد پول ژاپن، یِن (JPY)، پایه‌ای برای اقتصاد قدرتمند ژاپن است. یِن ژاپن با میانگین حجم معاملات روزانه بالغ بر ۱.۲ تریلیون دلار، سومین ارز پرمعامله در بازار جهانی و یکی از معروف‌ترین واحدهای پولی جهان است. ژاپن به عنوان سومین کشور با نرخ تولید ناخالص جهانی، یکی از قوی‌ترین اقتصادهای جهان است. اقتصاد پرقدرت و قدیمی ژاپن، فرصت بی‌نظیری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند تا سرمایه خود را دریک محیط امن برای آینده ایجاد کنند. با توجه به نرخ کم سود بانکی درژاپن به منظورمبارزه با تورم، ارزش پول ملی این کشوردرسال‌های اخیر تقویت یافته است.

• پوند انگلیس (GBP):

واحد پولی بریتانیا، پوند استرلینگ (GBP)، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پول‌های رایج جهان شناخته می‌شود، که جزو بخش‌های حیاتی فرهنگ و تاریخ این کشور محسوب می‌شود. از قرن هشتم میلادی تا به امروز، پوند یکی از پول‌های پرقدرت و پرمعامله در بازار جهانی بوده و روزانه میلیاردها دلاراز معاملات با این ارز صورت می‌گیرد. پوند استرلینگ توسط بانک مرکزی انگلستان چاپ و به گونه‌ای مدیریت می‌شود که استقرار و حفظ ثبات قیمت و ارزش آن تضمین شود.

• یوان چین (CNH):

یوان چین (CNH) در جمع پنج پول محبوب جهانی قرار دارد و یکی از پرمعامله‌ترین ارزهای بین‌المللی محسوب می‌شود. هر روز، حجم معاملاتی به ارزش ۵۲۶ میلیارد دلار با این ارز در بازار جهانی انجام می‌شود. رشد چشم‌گیر اقتصادی چین در سال‌های اخیر، باعث تقویت ارزش پول ملی این کشور شده است. چین یکی از کشورهایی است که برای تقویت و ارتقاء واحد پولی خود، تدابیر گسترده‌ای را اتخاذ کرده است. این کشور برای معاملات بین‌المللی از یوان چین بهره می‌برد و این اقدام باعث تقویت جایگاه پول ملی چین در میان دیگر ارزهای رایج دنیا شده است.

• فرانک سوئیس (CHF):

فرانک سوئیس (CHF) به عنوان یکی از پول‌های قدیمی و پرثبات در جهان شناخته می‌شود. ارزش این پول به مدت طولانی ثابت مانده و این امر آن را به یک گزینه محبوب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است. بی‌طرفی سیاسی سوئیس در برابر بحران‌های جهانی از جمله عامل‌هایی است که به ثبات فرانک سوئیس کمک کرده است. این ثبات ارزشی به کشور کوچک سوئیس، جایگاه معتبری در بازار جهانی ارزها داده و بسیاری از سرمایه‌گذاران جهان، تمایل دارند تا سرمایه خود را در بانک‌های سوئیس نگهداری کنند زیرا این کشورپشتوانه مالی بسیارقوی دارد. سوئیس بیشترین تعاملات تجاری خود را با کشورهای عضو اتحادیه اروپا دارد و این وابستگی باعث شده که این کشوربه منظورحفظ ارزش فرانک سوئیس، ارتباط مستقیمی بین این پول و یورو برقرار کند.

 کاربردهای اصلی پول

ارزش گذاری : پول بیشتر از یک وسیله برای خرید و فروش کالاها و خدمات است؛ در واقع، ارزش گذاری یکی از اهمیت‌های اصلی آن است. در گذشته، بدون وجود پول، ارزش کالاها به طورمستقیم توسط خود کالاها مشخص می‌شد و معاملات براساس این ارزش‌ها انجام می‌شد. اما این روش دارای محدودیت‌هایی بود که با وجود پول، ارزش‌گذاری به شکل قیمت‌گذاری به وجود آمد. ارزش کالاها و خدمات به طور مستقیم توسط پول مشخص شده و این به ما امکان می‌دهد تا ارزش کالاها و خدمات را به دقت سنجیده و مقایسه کنیم. این امر به برطرف کردن مشکلاتی که در مبادلات بدون وجود پول و با استفاده از ارزش‌های متفاوت برای کالاها وجود داشت، کمک کرده است.

واسط در معاملات : استفاده از پول به عنوان واسط در معاملات یکی از نقش‌های کلیدی آن است. در گذشته، معاملات معمولاً به این شکل بود که دو طرف کالاهای خود را با یکدیگر مبادله می‌کردند و هیچ نیازی به واسطه‌گری پول نبود. اما وقتی پول به این معاملات وارد می‌شود، دینامیک آن‌ها تغییر می‌کند. به عنوان مثال، یک تعمیرکارماشین پس از ارائه خدمات به مشتری، با دریافت پول به جای کالاها، می‌تواند با این پول کالاهای مورد نیاز خود را تهیه کند. در اینجا پول به عنوان واسطه‌ای برای تسهیل مبادله کالا به خدمات و برعکس، نقش مهمی را ایفا می‌کند.

حفظ سرمایه: موضوع حفظ سرمایه را می‌توان با یک مثال ساده ترتوضیح داد. فرض کنید یک دامدار قصد دارد یک گاو را در ازای دریافت 10 کیسه برنج بفروشد. او قصد دارد این برنج‌ها را برای زمان‌های سخت آینده ذخیره کند. این تصمیم منطقی به نظر می‌رسد زیرا دامدار به دنبال ایجاد پس‌اندازبرای آینده است.

حالا فرض کنید که علاوه بر برنج، او می‌خواهد چند گاو را نگه‌دارد تا در صورت نیاز، آن‌ها را برای مبادله با اقلام ضروری استفاده کند. در اینجا مشکلی پیش می‌آید؛ چرا که گاوها پس از گذشت مدتی به دلیل کهولت می‌میرند و دامدار دیگر به اندازه کافی سرمایه برای مبادله ندارد یا حتی برنج‌هایی که به دست آورده، ممکن است قبل از استفاده از آن‌ها خراب شوند. به طورکلی، دامدار علاوه بر اینکه سرمایه اولیه‌اش را از دست می‌دهد، کالاهایی را در زمان نامناسبی خریداری می‌کند که از آن‌ها استفاده کرده و در نتیجه با مشکلات زیادی مواجه می‌شود.

از اینرو، برخی ممکن است اعتقاد داشته باشند که استفاده از پول برای حفظ سرمایه منطقی نیست، زیرا عواملی مانند تورم می‌توانند ارزش پول را کاهش دهند. اما باید توجه داشت که باتوجه به مولفه‌های حفظ سرمایه بدون شک، پول بهترین مولفه برای حفظ ارزش پول نسبت به یک دام زنده است. اما اگر پول نقد را با ملک، طلا یا ارزهای دیجیتال مقایسه کنیم، پول در رتبه پایین‌تری قرار می‌گیرد.

با این حال، پول همچنان پول است و هر زمان که بخواهید، می‌توانید به راحتی با پول کالاهایی را خریداری کنید. احتمالاً افزایش تورم می‌تواند باعث کاهش ارزش پول و توانایی خرید شود، اما قطعاً بهترازاین است که یک دامدار دامش را از دست بدهد و سرمایه‌اش صفر شود.

 پول قدرتمند و با ارزش چه ویژگی هایی دارد؟

پول قدرتمند و قوی به دستاوردی اشاره دارد که در سطح ملی و بین‌المللی اعتبار بالایی دارد. این نوع پول ارزش ثابتی دارد و در معاملات اقتصادی و تجاری تأثیرگذار است. این پول از طرف یک کشور قدرتمند صادره شده و در تمام  مبادلات جهان استفاده می‌شود.

برای بهبود بهره‌وری، پول باید از ویژگی‌هایی مانند قابلیت معاوضه، پایداری، حمل ونقل، تشخیص و ثبات برخوردار باشد. این ویژگی‌ها، علاوه بر ایجاد سهولت در معاملات، هزینه تراکنش را نیز کاهش می‌دهند. در اینجا ویژگی‌های اصلی پول را بررسی می‌کنیم:

1. قابلیت معاوضه: قابلیت معاوضه یکی از ویژگی‌های اساسی پول است که به معنای قابلیت استفاده از آن به عنوان وسیله‌ای برای تبادل کالاها و خدمات است. درواقع، پول باید به طورآسان بتواند در معاملات مختلف به کار رود و به عنوان وسیله‌ای برای تبادل مورد قبول باشد. این به این معناست که افراد باید بتوانند با استفاده از پول، کالاها و خدمات را با یکدیگر معاوضه کنند و ارزش این تبادلات حفظ شود. به عبارت دیگر، هر واحد پول باید بتواند با واحدهای دیگری که در جامعه به عنوان پول شناخته می‌شوند، قابل معاوضه باشد تا فرآیند مبادله‌ی کالاها و خدمات به طورآسان و بدون مشکل انجام شود.

2. پایداری:  پایداری پول به معنای حفظ ارزش و پایداری آن در طول زمان است. به عبارت دیگر، پول باید توانایی حفظ ارزش و قدرت خرید خود را درمقابل نوسانات و تغییرات اقتصادی داشته باشد تا بتواند به عنوان یک وسیله موثردر معاملات و فعالیت‌های اقتصادی استفاده شود. وقتی پول پایداری داشته باشید، افراد می‌توانند با اطمینان بیشتری از آینده‌ی معاملات خود استفاده کنند و از انجام تبادلات مالی با خیال راحت‌تری لذت ببرند. این ویژگی باعث می‌شود که افراد و شرکت‌ها بتوانند برنامه‌ریزی‌های مالی خود را با اطمینان بیشتری انجام دهند و به عملیات اقتصادی‌شان ادامه دهند، زیرا نگرانی از افت و صعود قیمت‌ها و ارزش پول از بین می‌رود.

3. قابلیت حمل و نقل:  یکی از ویژگی‌های بارز پول قابلیت حمل و نقل می باشد. بدین ترتیب افراد براحتی می‌توانند از آن در مبادلات خود استفاده نمایند. استفاده از پول‌هایی که حمل و نقل آن‌ها دشوار است، می‌تواند باعث مشکلات در تبادل کالاها و خدمات شود. پولی که قابلیت حمل و نقل نداشته باشد، می‌تواند باعث مشکلات و محدودیت‌های زیادی در تبادلات مالی شود. به عنوان مثال، اگر پول بسیارسنگین باشد یا ابعاد بزرگی داشته باشد، حمل و نقل آن به صورت فیزیکی می‌تواند دشواروپرهزینه باشد. از طرفی، پولی که به صورت الکترونیکی یا دیجیتالی قابل انتقال و مدیریت باشد، از لحاظ حمل و نقل بسیار راحت‌تراست و می‌تواند به راحتی در تبادلات الکترونیکی و اینترنتی استفاده شود.

بنابراین، قابلیت حمل ونقل مهم‌ترین ویژگی‌ پول است که باید مورد توجه قرار گیرد تا امکان انجام معاملات مالی به صورت آسان‌تر و کارآمدتر فراهم شود.

4. قابلیت تشخیص: پول باید به راحتی قابل تشخیص باشد تا بتوان از آن به عنوان واحد معامله استفاده کرد. اصالت و اعتبار پول باید برای همه آشکار و قابل تشخیص باشد. برای این که پول به راحتی تشخیص داده شود، معمولاً از ابزارها و تکنولوژی‌های مختلفی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، سکه‌ها و اسکناس‌ها معمولاً دارای طرح‌ها، نمادها، علائم خاص و ویژگی‌های امنیتی مختلفی هستند که قابلیت تشخیص آن‌ها را بهبود می‌بخشد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به تصاویر و نقشه‌های خاص، رموز تشخیصی و غیره اشاره کرد که به منظور جلوگیری از تقلب استفاده می‌شوند. همچنین، در مواردی که پول به صورت الکترونیکی یا دیجیتالی استفاده می‌شود، ابزارها و فناوری‌های مختلفی نیز برای تشخیص اصالت و اعتبار آن استفاده می‌شود. به عنوان مثال، سیستم‌های رمزنگاری، امضاهای دیجیتال، وجود پلتفرم‌های امنیتی و شناسایی دو عاملی از جمله این ابزارها هستند که برای اطمینان از اصالت و اعتبار پول الکترونیکی به کار می‌روند.

5. ثبات: پول باید در طول زمان ثبات داشته باشد تا ارزش آن در معاملات تغییرات زیادی نداشته باشد. استفاده از پول‌هایی که ارزش آن‌ها به طور مداوم تغییر می‌کند، می‌تواند به عدم پیش‌بینی در معاملات منجر شود. استفاده از پول‌هایی که ارزش آن‌ها به طور مداوم تغییر می‌کند، می‌تواند به عدم پیش‌بینی در معاملات و تبادلات منجر شود. به عنوان مثال، اگر پول یک کشور به طور مداوم ارزش خود را از دست بدهد و افت ارزشی قابل توجهی داشته باشد، افراد و شرکت‌ها ممکن است به سرعت از این پول دوری کنند و به دنبال جایگزینی پایدارتر بگردند. به همین دلیل، اقتصاد‌های پایدار تلاش می‌کنند تا ارزش پول‌های خود را در طول زمان حفظ کنند و از تورم یا نوسانات ناشی از عوامل دیگری مثل تغییرات در سیاست‌های مالی و پولی جلوگیری کنند. این امر به کمک سیاست‌های پولی مختلف، اعم از تنظیم نرخ بهره، کنترل تورم، و مدیریت منابع مالی دولتی انجام می‌شود.

جمع بندی

پول، به‌عنوان یک وسیله مبادله و ذخیره ارزش، نقش بسیار حیاتی در اقتصادهای جهانی دارد. این واحد ارزشی، علاوه بر انجام مبادلات، برای حفظ سرمایه، ارزیابی قیمت‌ها، ایجاد واسطه در معاملات، قابلیت حمل ونقل، قابلیت تشخیص و ثبات ارزش، اهمیت بسیاری دارد. از آنجا که پول به‌عنوان یک واحد معترف و قابل تبدیل به کالاها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد، حفظ ارزش و پایداری آن امری اساسی است. به طورکلی، پول به‌عنوان نقطه تقاطعی بین تجارت، اقتصاد و ثروت، نقش بسیار مهمی در اقتصاد جهانی ایفا می‌کند و برای عملکرد صحیح اقتصاد‌ها لازم است که ویژگی‌های مهمی از جمله پایداری، قابلیت حمل ونقل، و قابلیت تشخیص را داشته باشد.