صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟

در دنیای ارزهای دیجیتال، صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به عنوان پلتفرم‌های نوینی پا به عرصه گذاشته‌اند که در حال دگرگونی چشم‌انداز معاملات کریپتو هستند. بر خلاف صرافی‌های متمرکز سنتی که در آنها کاربران دارایی‌های خود را به یک نهاد واسطه (مانند بایننس یا کوین بیس) می‌سپارند، DEXها با استفاده از فناوری بلاک‌چین، معاملات را به صورت همتا به همتا (P2P) انجام می‌دهند.

در این نوع صرافی‌ها، هیچ واسطه‌ای وجود ندارد و کاربران به طور مستقیم با یکدیگر معامله می‌کنند. این امر مزایای متعددی را به همراه دارد، از جمله:

• امنیت: کلیدهای خصوصی کاربران در اختیار خودشان باقی می‌ماند و در معرض هک شدن توسط صرافی قرار نمی‌گیرند.
• حریم خصوصی: صرافی‌های غیرمتمرکز به حداقل اطلاعات شخصی از کاربران نیاز دارند و به حفظ حریم خصوصی آنها احترام می‌گذارند.
• مقاومت در برابر سانسور: DEXها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، در برابر سانسور یا دستکاری توسط دولت‌ها یا نهادهای دیگر مقاوم هستند.

دسترسی به طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال: DEXها معمولاً طیف وسیع‌تری از ارزهای دیجیتال را در مقایسه با صرافی‌های متمرکز لیست می‌کنند.

با وجود مزایای متعدد، صرافی‌های غیرمتمرکز معایبی نیز دارند، از جمله:

• رابط کاربری پیچیده‌تر: رابط کاربری DEXها ممکن است برای کاربران جدید پیچیده باشد و نیاز به دانش فنی بیشتری داشته باشد.
• نقدینگی کمتر: نقدینگی در DEXها ممکن است در مقایسه با صرافی‌های متمرکز پایین‌تر باشد، به این معنی که ممکن است یافتن خریداران یا فروشندگان برای برخی از ارزهای دیجیتال دشوارتر باشد.
• سرعت معاملات کندتر: سرعت معاملات در DEXها ممکن است در مقایسه با صرافی‌های متمرکز کندتر باشد.

با وجود این چالش‌ها، صرافی‌های غیرمتمرکز به سرعت در حال تکامل و پیشرفت هستند و به عنوان جایگزینی شفاف، امن و کارآمد برای صرافی‌های متمرکز سنتی در حال مطرح شدن هستند.

در این مقاله از آلند اینوست، به طور خلاصه به معرفی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) و مزایا و معایب آنها پرداخته شد. در ادامه این بحث، به بررسی جزئیات بیشتر در مورد عملکرد DEXها، انواع مختلف آنها، و نحوه استفاده از آنها خواهیم پرداخت.

صرافی غیرمتمرکز (DEX): تعریفی جامع و کاربردی

در دنیای پر شور و هیجان ارزهای دیجیتال، صرافی‌ها نقش حیاتی واسطه بین کاربران و بازار را ایفا می‌کنند. این پلتفرم‌ها به کاربران امکان خرید، فروش و تبادل ارزهای دیجیتال را می‌دهند.

دو نوع اصلی صرافی وجود دارد: صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX).

صرافی‌های متمرکز

در صرافی‌های متمرکز، تمام معاملات توسط یک نهاد مرکزی مدیریت و کنترل می‌شود. این نهاد، مسئول حفظ دارایی کاربران، تطبیق سفارشات خرید و فروش و نهایی کردن معاملات است.

مزایای صرافی‌های متمرکز:

• رابط کاربری ساده و آسان
• نقدینگی بالا
• پشتیبانی از طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال

معایب صرافی‌های متمرکز:

• خطر هک شدن و سرقت دارایی
• عدم کنترل کامل کاربران بر دارایی خود
• احتمال دستکاری در معاملات
• محدودیت‌های KYC و احراز هویت

صرافی‌های غیرمتمرکز

در مقابل صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ نهاد مرکزی ندارند. در این پلتفرم‌ها، معاملات به طور مستقیم بین کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.

مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز:

• امنیت بالا: به دلیل عدم وجود واسطه، خطر هک شدن و سرقت دارایی به شدت کاهش می‌یابد.
• کنترل کامل کاربران بر دارایی: کاربران کلیدهای خصوصی خود را حفظ می‌کنند و control کامل دارایی خود را در دست دارند.
• عدم نیاز به احراز هویت: برخلاف صرافی‌های متمرکز، در اغلب DEX ها نیازی به احراز هویت (KYC) نیست.
• تنوع بیشتر: برخی از DEX ها از ارزهای دیجیتال و توکن‌هایی پشتیبانی می‌کنند که در صرافی‌های متمرکز لیست نشده‌اند.

معایب صرافی‌های غیرمتمرکز:

• رابط کاربری پیچیده‌تر
• نقدینگی پایین‌تر
• کارمزدهای بالاتر
• احتمال لغو معاملات

کدام نوع صرافی برای شما مناسب است؟

انتخاب بین صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به نیازها و ترجیحات شما بستگی دارد. اگر به دنبال سادگی، سرعت و نقدینگی بالا هستید، صرافی‌های متمرکز گزینه مناسب‌تری هستند.

اما اگر امنیت، حریم خصوصی و کنترل کامل دارایی برای شما اهمیت بیشتری دارد، صرافی‌های غیرمتمرکز را انتخاب کنید.

به یاد داشته باشید که قبل از استفاده از هر نوع صرافی، تحقیقات لازم را انجام دهید و از معتبر بودن آن اطمینان حاصل کنید.

نکات مهم:

• صرافی‌های غیرمتمرکز در حال پیشرفت و توسعه هستند و به مرور کاربری آنها آسان‌تر خواهد شد.
• امنیت در صرافی‌های غیرمتمرکز به عهده خود کاربر است.
• قبل از استفاده از هر نوع صرافی، آموزش‌های لازم را ببینید و از کیف پول‌های امن استفاده کنید.

تاریخچه صرافی غیرمتمرکز

ایده صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) نخستین بار در سال ۲۰۱۴ با انتشار وایت پیپر بیت تورنت (BitTorrent) توسط بنیانگذار آن، "شام هاری" (Bram Cohen) مطرح شد. در این وایت پیپر، هاری ایده پلتفرمی را ارائه کرد که در آن کاربران می‌توانستند بدون نیاز به واسطه، مستقیماً با یکدیگر ارزهای دیجیتال را معامله کنند.

با این حال، اولین DEX عملیاتی به نام "اولکس" (EtherDelta) در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شد. اولکس بر روی بلاک چین اتریوم ساخته شده بود و از قراردادهای هوشمند برای تسهیل معاملات همتا به همتا استفاده می‌کرد.

اگرچه اولکس موفقیت اولیه‌ای را به دست آورد، اما به دلیل مشکلات امنیتی و رابط کاربری پیچیده، محبوبیت خود را از دست داد.

در سال ۲۰۱۸، با ظهور صرافی‌های غیرمتمرکز نسل دوم مانند Uniswap و Bancor، شاهد پیشرفت قابل توجهی در DEX ها بودیم. این صرافی‌ها از مدل‌های جدیدی برای تسهیل معاملات و افزایش نقدینگی استفاده می‌کردند.

مدل "بازارساز خودکار" (AMM) که توسط Uniswap معرفی شد، به سرعت به محبوب‌ترین مدل در میان DEX ها تبدیل شد. در مدل AMM، از نقدینگی ارائه شده توسط کاربران برای تعیین قیمت ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.

امروزه، DEX ها به طیف وسیعی از خدمات از جمله معاملات نقدی، معاملات مارجین، وام‌دهی و استقراض دهی ارائه می‌دهند.

موارد قابل توجه در تاریخچه DEX ها:

• ۲۰۱۴: انتشار وایت پیپر بیت تورنت توسط شام هاری و معرفی ایده DEX ها
• ۲۰۱۶: راه‌اندازی اولکس، اولین DEX عملیاتی
• ۲۰۱۸: ظهور DEX های نسل دوم مانند Uniswap و Bancor
• ۲۰۱۹: افزایش محبوبیت DEX ها به دلیل مزایایی مانند امنیت و عدم نیاز به احراز هویت
• ۲۰۲۰: ظهور DeFi (امور مالی غیرمتمرکز) و نقش DEX ها در ارائه خدمات مالی مبتنی بر بلاک چین
• ۲۰۲۱: رشد انفجاری DEX ها به دلیل افزایش علاقه به ارزهای دیجیتال و DeFi

مزایای DEX ها:

• امنیت: DEX ها به دلیل عدم وجود واسطه، امن‌تر از صرافی‌های متمرکز هستند.
• عدم نیاز به احراز هویت: برخلاف صرافی‌های متمرکز، در اغلب DEX ها نیازی به احراز هویت (KYC) نیست.
• کنترل کاربر: کاربران در DEX ها کنترل کامل دارایی خود را در دست دارند.
• دسترسی به طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال: DEX ها اغلب از ارزهای دیجیتال و توکن‌هایی پشتیبانی می‌کنند که در صرافی‌های متمرکز لیست نشده‌اند.

معایب DEX ها:

• رابط کاربری پیچیده: DEX ها در مقایسه با صرافی‌های متمرکز، رابط کاربری پیچیده‌تری دارند.
• نقدینگی پایین‌تر: DEX ها به طور کلی نقدینگی پایین‌تری نسبت به صرافی‌های متمرکز دارند.
• کارمزدهای بالاتر: کارمزد معاملات در DEX ها می تواند بالاتر از صرافی‌های متمرکز باشد.
• احتمال لغو معاملات: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز DEX ها، احتمال لغو معاملات وجود دارد.

صرافی‌های غیرمتمرکز دارای دفتر سفارش‌ها

در میان انواع مختلف صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX ها)، صرافی‌های دارای دفتر سفارش (Order Book DEXs) جایگاه ویژه‌ای دارند. این نوع DEX ها از مدل سنتی دفتر سفارش برای مطابقت سفارشات خرید و فروش و تعیین قیمت ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند.

نحوه عملکرد صرافی‌های دارای دفتر سفارش

در یک صرافی دارای دفتر سفارش، دو نوع سفارش وجود دارد: سفارشات خرید و سفارشات فروش.

• سفارشات خرید: در این نوع سفارش، کاربر تمایل خود را برای خرید مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال در قیمتی خاص اعلام می‌کند.
• سفارشات فروش: در این نوع سفارش، کاربر تمایل خود را برای فروش مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال در قیمتی خاص اعلام می‌کند.

سفارشات خرید و فروش در دو لیست مجزا به نام "دفتر سفارش" ثبت می‌شوند.

• دفتر سفارش خرید: لیستی از تمام سفارشات خریدی که توسط کاربران ثبت شده است.
• دفتر سفارش فروش: لیستی از تمام سفارشات فروشی که توسط کاربران ثبت شده است.

هنگامی که یک سفارش خرید با قیمتی برابر یا بالاتر از قیمتی که در یک سفارش فروش تعیین شده است، مطابقت پیدا می‌کند، معامله انجام می‌شود.

مزایای صرافی‌های دارای دفتر سفارش

• نقدینگی بالا: به دلیل استفاده از مدل سنتی دفتر سفارش، این نوع DEX ها معمولاً از نقدینگی بالایی برخوردار هستند.
• کاهش لغزش: به دلیل وجود نقدینگی بالا، احتمال لغو معاملات در این نوع DEX ها کمتر است.
• قیمت‌گذاری شفاف: قیمت ارزهای دیجیتال در این نوع DEX ها بر اساس عرضه و تقاضا در دفتر سفارش تعیین می‌شود و شفافیت بالایی دارد.

معایب صرافی‌های دارای دفتر سفارش

• رابط کاربری پیچیده‌تر: در مقایسه با سایر انواع DEX ها، رابط کاربری این نوع DEX ها می‌تواند پیچیده‌تر باشد.
• خطر دستکاری در بازار: به دلیل ماهیت متمرکز دفتر سفارش، این نوع DEX ها در معرض خطر دستکاری در بازار توسط بازیگران بزرگ هستند.
• کارمزدهای بالاتر: کارمزد معاملات در این نوع DEX ها می تواند بالاتر از سایر انواع DEX ها باشد.

نمونه‌هایی از صرافی‌های دارای دفتر سفارش:

• Binance DEX: صرافی غیرمتمرکز بایننس که از هسته تکنولوژی بایننس چین برای انجام معاملات خود استفاده می‌کند.
• dYdX: صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم که بر روی معاملات مارجین تمرکز دارد.
• IDEX: صرافی غیرمتمرکز هیبریدی که با ترکیبی از دفتر سفارش و بازارساز خودکار کار می‌کند.

صرافی‌های دارای دفتر سفارش نوعی از DEX ها هستند که از مدل سنتی دفتر سفارش برای مطابقت سفارشات خرید و فروش و تعیین قیمت ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند. این نوع DEX ها مزایایی مانند نقدینگی بالا، کاهش لغزش و قیمت‌گذاری شفاف دارند. با این حال، رابط کاربری پیچیده‌تر، خطر دستکاری در بازار و کارمزدهای بالاتر از جمله معایب این نوع DEX ها هستند.

تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز

در این بخش از مقاله به بررسی تفاوت‌های کلیدی این دو نوع صرافی می‌پردازیم:

1. مدل عملیاتی

صرافی‌های متمرکز: در این نوع صرافی‌ها، تمام معاملات توسط یک نهاد مرکزی مدیریت و کنترل می‌شود. این نهاد، مسئول حفظ دارایی کاربران، تطبیق سفارشات خرید و فروش و نهایی کردن معاملات است. به عبارتی، صرافی‌های متمرکز مانند واسطه‌ای عمل می‌کنند که معاملات بین کاربران را تسهیل می‌کنند.

صرافی‌های غیرمتمرکز: در مقابل صرافی‌های متمرکز، صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ نهاد مرکزی ندارند. در این پلتفرم‌ها، معاملات به طور مستقیم بین کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. به این معنی که هیچ واسطه‌ای در روند معاملات دخیل نیست و کاربران کنترل کامل دارایی خود را در دست دارند.

2. امنیت

صرافی‌های متمرکز: به دلیل وجود یک نهاد مرکزی، صرافی‌های متمرکز در معرض خطر هک شدن و سرقت دارایی کاربران قرار دارند. در طول تاریخ، هک شدن صرافی‌های متمرکز و به سرقت رفتن دارایی کاربران بارها اتفاق افتاده است.

صرافی‌های غیرمتمرکز: از آنجایی که در صرافی‌های غیرمتمرکز هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد و دارایی کاربران در کیف پول‌های خودشان نگهداری می‌شود، امنیت این نوع صرافی‌ها به طور قابل توجهی بالاتر است. هک کردن یک DEX بسیار دشوارتر از هک کردن یک صرافی متمرکز است و حتی در صورت هک شدن، فقط دارایی‌هایی که در حوضچه‌های نقدینگی قرار دارند در معرض خطر هستند.

3. کنترل

صرافی‌های متمرکز: در صرافی‌های متمرکز، کاربران کنترل کاملی بر دارایی خود ندارند. آنها مجبورند به شرایط و قوانین صرافی تن دهند و در بسیاری از موارد، برای برداشت دارایی خود با محدودیت‌هایی مواجه می‌شوند.

صرافی‌های غیرمتمرکز: در صرافی‌های غیرمتمرکز، کاربران کنترل کامل دارایی خود را در دست دارند. آنها کلیدهای خصوصی کیف پول خود را حفظ می‌کنند و می‌توانند هر زمان که بخواهند دارایی خود را برداشت کنند.

4. حریم خصوصی

صرافی‌های متمرکز: صرافی‌های متمرکز برای ارائه خدمات خود، نیاز به جمع‌آوری اطلاعات شخصی کاربران دارند. این اطلاعات می‌تواند شامل نام، آدرس، ایمیل و حتی اطلاعات بانکی باشد. به همین دلیل، استفاده از صرافی‌های متمرکز می‌تواند حریم خصوصی کاربران را به خطر اندازد.

صرافی‌های غیرمتمرکز: در صرافی‌های غیرمتمرکز، نیازی به ثبت نام و احراز هویت (KYC) نیست. کاربران می‌توانند بدون ارائه هیچ اطلاعات شخصی، به معاملات بپردازند. به این ترتیب، حریم خصوصی آنها به طور کامل حفظ می‌شود.

5. کارمزد

صرافی‌های متمرکز: صرافی‌های متمرکز برای خدمات خود کارمزد دریافت می‌کنند. این کارمزد می‌تواند درصدی از هر معامله یا مبلغ ثابتی برای هر تراکنش باشد.

صرافی‌های غیرمتمرکز: کارمزد معاملات در DEX ها می‌تواند به طور قابل توجهی از صرافی‌های متمرکز کمتر باشد. در برخی از DEX ها، حتی هیچ کارمزدی برای معاملات دریافت نمی‌شود.

6. تنوع

صرافی‌های متمرکز: صرافی‌های متمرکز معمولا طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال را برای معامله ارائه می‌دهند.

صرافی‌های غیرمتمرکز: تنوع ارزهای دیجیتال در DEX ها ممکن است به اندازه صرافی‌های متمرکز نباشد. با این حال، DEX ها به طور مداوم در حال توسعه هستند و لیست ارزهای دیجیتال آنها در حال افزایش است.

7. سهولت استفاده

صرافی‌های متمرکز: صرافی‌های متمرکز معمولاً رابط کاربری ساده و آسانی دارند که استفاده از آنها را برای کاربران مبتدی آسان می‌کند.

صرافی‌های غیرمتمرکز: رابط کاربری DEX ها ممکن است پیچیده‌تر از صرافی‌های متمرکز باشد و استفاده از آنها برای کاربران مبتدی دشوارتر باشد.

8. مقیاس‌پذیری

صرافی‌های متمرکز: صرافی‌های متمرکز به دلیل وجود یک نهاد مرکزی، از نظر مقیاس‌پذیری محدودتر هستند. با افزایش تعداد کاربران و حجم معاملات، ممکن است با مشکلاتی مانند کندی و عدم پاسخگویی مواجه شوند.

صرافی‌های غیرمتمرکز: DEX ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، از نظر مقیاس‌پذیری برتری دارند. آنها می‌توانند حجم زیادی از معاملات را بدون افت کیفیت سرویس کنند.

9. نوآوری

صرافی‌های متمرکز: صرافی‌های متمرکز به دلیل تمرکز بر روی سودآوری، ممکن است در زمینه نوآوری و ارائه خدمات جدید کندتر عمل کنند.

صرافی‌های غیرمتمرکز: DEX ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز و عدم وجود محدودیت‌های سنتی، بستر مناسبی برای نوآوری و ارائه خدمات جدید هستند.

10. آینده

صرافی‌های متمرکز: با وجود چالش‌هایی که صرافی‌های متمرکز با آن روبرو هستند، به دلیل سهولت استفاده و تنوع بالای ارزهای دیجیتال، همچنان جایگاه خود را در بازار حفظ خواهند کرد.

صرافی‌های غیرمتمرکز: با وجود مزایایی مانند امنیت، حریم خصوصی و کنترل، DEX ها به طور فزاینده‌ای محبوب می‌شوند و سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص خواهند داد.

مزایا و معایب صرافی غیرمتمرکز

DEX ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه به تفصیل به آنها می‌پردازیم:

مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز

1. امنیت:

یکی از بزرگترین مزایای DEX ها، امنیت آنهاست. به دلیل عدم وجود واسطه، هک کردن DEX ها بسیار دشوارتر از هک کردن صرافی‌های متمرکز است.

2. حریم خصوصی:

در بسیاری از DEX ها، نیازی به ثبت نام و احراز هویت (KYC) نیست. این موضوع به حفظ حریم خصوصی کاربران کمک می‌کند.

3. کنترل:

در DEX ها، کاربران کنترل کامل دارایی خود را در دست دارند. آنها کلیدهای خصوصی کیف پول خود را حفظ می‌کنند و می‌توانند هر زمان که بخواهند دارایی خود را برداشت کنند.

4. عدم وجود محدودیت:

در DEX ها، برخلاف صرافی‌های متمرکز، هیچ محدودیتی برای معاملات وجود ندارد. کاربران می‌توانند هر ارز دیجیتالی را که می‌خواهند، معامله کنند، حتی اگر آن ارز توسط صرافی‌های متمرکز پشتیبانی نشود.

5. کارمزد پایین:

کارمزد معاملات در DEX ها می‌تواند به طور قابل توجهی از صرافی‌های متمرکز کمتر باشد. در برخی از DEX ها، حتی هیچ کارمزدی برای معاملات دریافت نمی‌شود.

6. مقاومت در برابر سانسور:

DEX ها به دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، در برابر سانسور مقاوم هستند. هیچ کس نمی‌تواند کاربران را از معامله در یک DEX خاص منع کند.

7. نوآوری:

DEX ها بستر مناسبی برای نوآوری و ارائه خدمات جدید هستند. به دلیل عدم وجود محدودیت‌های سنتی، توسعه‌دهندگان می‌توانند ایده‌های جدید خود را به سرعت و به آسانی در DEX ها پیاده‌سازی کنند.

معایب صرافی‌های غیرمتمرکز

1. رابط کاربری پیچیده:

رابط کاربری DEX ها ممکن است پیچیده‌تر از صرافی‌های متمرکز باشد و استفاده از آنها برای کاربران مبتدی دشوارتر باشد.

2. نقدینگی پایین:

نقدینگی در DEX ها به طور کلی پایین‌تر از صرافی‌های متمرکز است. این موضوع می‌تواند منجر به لغزش بیشتر (slippage) و مشکل در یافتن طرف مقابل معامله شود.

3. سرعت پایین معاملات:

سرعت معاملات در DEX ها به طور کلی پایین‌تر از صرافی‌های متمرکز است. این موضوع می‌تواند به ویژه برای معامله‌گران حرفه‌ای که به دنبال انجام معاملات سریع هستند، مشکل‌ساز باشد.

4. خطر کلاهبرداری:

به دلیل ماهیت غیرمتمرکز DEX ها، خطر کلاهبرداری در آنها بیشتر از صرافی‌های متمرکز است. کاربران باید مراقب باشند که از DEX های معتبر و قابل اعتماد استفاده کنند.

5. مشکلات فنی:

DEX ها هنوز در حال توسعه هستند و ممکن است با مشکلات فنی مانند خطاها و خرابی‌ها مواجه شوند.

6. عدم وجود پشتیبانی از مشتری:

برخلاف صرافی‌های متمرکز، بسیاری از DEX ها هیچ پشتیبانی از مشتری ارائه نمی‌دهند. این موضوع می‌تواند برای کاربران مبتدی که به کمک نیاز دارند، مشکل‌ساز باشد.

صرافی‌های غیرمتمرکز مزایا و معایب خاص خود را دارند. آنها برای کاربرانی که به دنبال امنیت، حریم خصوصی و کنترل بیشتر بر دارایی خود هستند، گزینه مناسبی هستند.

با این حال، رابط کاربری پیچیده، نقدینگی پایین و سرعت پایین معاملات از جمله معایب DEX ها هستند.

چگونه از صرافی غیرمتمرکز استفاده کنیم؟

صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) نوع جدیدی از صرافی‌های ارز دیجیتال هستند که در آنها معاملات به طور مستقیم بین کاربران و بدون نیاز به واسطه انجام می‌شود. این موضوع در تضاد با صرافی‌های متمرکز (CEX) است که در آنها تمام معاملات توسط یک نهاد مرکزی مدیریت و کنترل می‌شود.

استفاده از DEX ها در مقایسه با صرافی‌های متمرکز کمی پیچیده‌تر است. با این حال، با کمی صبر و حوصله و following مراحل زیر، می‌توانید به راحتی از DEX ها استفاده کنید:

1. انتخاب یک DEX معتبر:

اولین قدم، انتخاب یک DEX معتبر و قابل اعتماد است. برای این کار، می‌توانید به وب‌سایت‌هایی مانند CoinMarketCap یا DeFi CoinList مراجعه کنید و لیست DEX ها را به همراه رتبه‌بندی و نظرات کاربران مشاهده کنید.

2. ایجاد کیف پول:

برای استفاده از DEX ها، به یک کیف پول ارز دیجیتال سازگار با اتریوم یا بلاک چین مربوطه نیاز دارید. کیف پول‌های متعددی مانند متامسک، تراست والت و کوین بیس والت از DEX ها پشتیبانی می‌کنند.

3. تأمین وجه کیف پول:

پس از ایجاد کیف پول، باید آن را با ارز دیجیتالی که می‌خواهید در DEX معامله کنید، شارژ کنید.

4. اتصال کیف پول به DEX:

در مرحله بعد، باید کیف پول خود را به DEX مورد نظر متصل کنید. برای این کار، به وب‌سایت DEX مراجعه کنید و گزینه "Connect Wallet" را انتخاب کنید. سپس، کیف پول خود را از لیست کیف پول‌های پشتیبانی شده انتخاب کنید و مراحل اتصال را دنبال کنید.

5. انتخاب ارز دیجیتال:

پس از اتصال کیف پول، باید ارز دیجیتالی که می‌خواهید بخرید یا بفروشید را انتخاب کنید.

6. ثبت سفارش:

در نهایت، باید سفارش خود را ثبت کنید. برای این کار، باید نوع سفارش (خرید یا فروش)، مقدار ارز دیجیتال و قیمت مورد نظر خود را مشخص کنید.

نحوه عملکرد صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال (DEX)

در این قسمت به طور خاص به بررسی نحوه عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) می‌پردازیم.

برخلاف صرافی‌های متمرکز که در آنها تمام معاملات توسط یک نهاد مرکزی مدیریت و کنترل می‌شود، DEX ها هیچ نهاد مرکزی ندارند. در این نوع صرافی‌ها، معاملات به طور مستقیم بین کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود.

قراردادهای هوشمند برنامه‌های کامپیوتری خودکار هستند که بر روی بلاک چین اجرا می‌شوند. این قراردادها می‌توانند برای انجام وظایف مختلفی مانند انتقال دارایی، ثبت معاملات و اجرای قوانین از پیش تعیین شده استفاده شوند.

فرض کنید می‌خواهید در یک DEX، اتریوم (ETH) را با بیت کوین (BTC) معامله کنید. مراحل کار به شرح زیر است:

• اتصال کیف پول: ابتدا باید کیف پول ارز دیجیتال خود را به DEX مورد نظر متصل کنید.
• انتخاب ارزهای دیجیتال: سپس، باید ارز دیجیتالی که می‌خواهید بفروشید (ETH) و ارز دیجیتالی که می‌خواهید بخرید (BTC) را انتخاب کنید.
• ایجاد سفارش: در مرحله بعد، باید نوع سفارش خود را مشخص کنید. دو نوع سفارش اصلی وجود دارد: سفارش خرید و سفارش فروش.
• سفارش خرید: در این نوع سفارش، شما اعلام می‌کنید که مایل به خرید مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال در قیمتی خاص هستید.
• سفارش فروش: در این نوع سفارش، شما اعلام می‌کنید که مایل به فروش مقدار مشخصی از یک ارز دیجیتال در قیمتی خاص هستید.
• تطبیق سفارش: پس از ثبت سفارش، DEX آن را در دفتر سفارش خود ثبت می‌کند. دفتر سفارش لیستی از تمام سفارشات خرید و فروش برای یک جفت ارز دیجیتال خاص است.

هنگامی که یک سفارش خرید با قیمتی برابر یا بالاتر از قیمتی که در یک سفارش فروش تعیین شده است، مطابقت پیدا می‌کند، معامله انجام می‌شود.

• تکمیل معامله: پس از انجام معامله، ارزهای دیجیتال مربوطه به کیف پول‌های طرفین معامله منتقل می‌شود.

معرفی محبوب‌ترین صرافی های غیر متمرکز

در این قسمت، به معرفی برخی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز در سال 2024 می‌پردازیم:

1. یونی سواپ (Uniswap):

یونی سواپ محبوب‌ترین DEX در حال حاضر است و بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند.

این صرافی از مدل بازارساز خودکار (AMM) برای تسهیل معاملات استفاده می‌کند.

یونی سواپ طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برخوردار است.

کارمزد معاملات در یونی سواپ 0.3 درصد است.

2. پنکیک سواپ (PancakeSwap):

پنکیک سواپ دومین DEX محبوب است و بر روی بلاک چین بایننس اسمارت چین (BSC) فعالیت می‌کند.

این صرافی شباهت زیادی به یونی سواپ دارد و از مدل AMM برای تسهیل معاملات استفاده می‌کند.

پنکیک سواپ طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برخوردار است.

کارمزد معاملات در پنکیک سواپ 0.25 درصد است.

3. بایننس دکس (Binance DEX):

بایننس دکس نسخه غیرمتمرکز صرافی بایننس است و بر روی بلاک چین بایننس چین (BNB Chain) فعالیت می‌کند.

این صرافی از مدل دفتر سفارش (Order Book) برای تسهیل معاملات استفاده می‌کند.

بایننس دکس طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برخوردار است.

کارمزد معاملات در بایننس دکس 0.1 درصد است.

4. سوشی سواپ (SushiSwap):

سوشی سواپ یک DEX محبوب است که بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند.

این صرافی از مدل AMM برای تسهیل معاملات استفاده می‌کند.

سوشی سواپ طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برخوردار است.

کارمزد معاملات در سوشی سواپ 0.3 درصد است.

5. Curve Finance:

Curve Finance یک DEX منحصر به فرد است که بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند.

این صرافی بر روی استیبل کوین‌ها تمرکز دارد و به کاربران امکان می‌دهد تا استیبل کوین‌ها را با کارمزد کم و لغزش کم معامله کنند.

Curve Finance طیف محدودی از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است، اما نقدینگی بالایی برای استیبل کوین‌ها دارد.

کارمزد معاملات در Curve Finance 0.04 درصد است.

6. Aave:

Aave یک پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز (DeFi) است که امکان تبادل ارزهای دیجیتال را نیز فراهم می‌کند.

این صرافی از مدل AMM برای تسهیل معاملات استفاده می‌کند.

Aave طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برخوردار است.

کارمزد معاملات در Aave 0.2 درصد است.

7. IDEX:

IDEX یک DEX مبتنی بر دفتر سفارش است که بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند.

این صرافی برای معامله‌گران حرفه‌ای طراحی شده است و امکان معاملات سریع و کم‌تأخیر را فراهم می‌کند.

IDEX طیف محدودی از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است، اما نقدینگی بالایی برای جفت ارزهای معاملاتی خود دارد.

8. Balancer:

Balancer یک DEX مبتنی بر AMM است که بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند.

این صرافی به کاربران امکان می‌دهد تا استخرهای نقدینگی سفارشی را ایجاد و مدیریت کنند.

Balancer طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برای جفت ارزهای معاملاتی خود دارد.

کارمزد معاملات در Balancer 0.15 درصد است.

9. KyberSwap:

KyberSwap یک DEX مبتنی بر AMM است که بر روی بلاک چین اتریوم فعالیت می‌کند.

این صرافی به کاربران امکان می‌دهد تا طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را به طور مستقیم با یکدیگر معامله کنند.

KyberSwap طیف گسترده‌ای از ارزهای دیجیتال را لیست کرده است و از نقدینگی بالایی برای جفت ارزهای معاملاتی خود دارد.

کارمزد معاملات در KyberSwap 0.25 درصد است.

10. 1inch:

1inch یک DEX نیست، بلکه یک مجمتع کننده DEX است.

این پلتفرم به کاربران امکان می‌دهد تا بهترین قیمت را برای معاملات خود در بین چندین DEX پیدا کنند.

1inch از طیف گسترده‌ای از DEX ها پشتیبانی می‌کند و به کاربران امکان می‌دهد تا به طور یکپارچه بین آنها معامله کنند.

کارمزد معاملات در 1inch به DEX ای که برای انجام معامله انتخاب می‌شود بستگی دارد.

نکات مهم:

• قبل از استفاده از هر نوع DEX، تحقیقات لازم را انجام دهید و از معتبر بودن آن اطمینان حاصل کنید.
• به دلیل ماهیت غیرمتمرکز DEX ها، امنیت دارایی خود را به عهده داشته باشید و از کیف پول‌های امن استفاده کنید.
• قبل از شروع به معامله در یک DEX، با رابط کاربری و نحوه عملکرد آن به طور کامل آشنا شوید.
• از حجم کم معاملات در DEX ها آگاه باشید و برای جلوگیری از لغزش (slippage) بیش از حد، سفارشات خود را با احتیاط تنظیم کنید.
• مراقب کلاهبرداری‌ها باشید و فقط از DEX های معتبر و شناخته شده استفاده کنید.

سخن پایانی

همانطور که در ابتدای این مقاله ذکر شد، صرافی‌ها ارکان اصلی بازار ارزهای دیجیتال به شمار می‌روند و ارتقای و پیشرفت آنها نقشی اساسی در بهبود و پویایی این بازار نوظهور ایفا می‌کند. ارائه قابلیت‌های نوین در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز، به همراه افزایش آگاهی و شناخت کاربران نسبت به این پلتفرم‌ها، نویدبخش افزایش نقش و ظرفیت صرافی‌ها در آینده‌ای نه چندان دور است.

برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که صرافی‌ها می‌توانند بستری برای انجام حجم وسیعی از معاملات ارزی بدون هیچ‌گونه محدودیتی فراهم کرده و رونق و شکوفایی مضاعفی را برای کاربران و فعالان این حوزه به ارمغان بیاورند. اگر بخواهیم نگاهی واقع‌بینانه به نقش صرافی‌ها در بازار ارزهای دیجیتال داشته باشیم، باید اذعان کنیم که بار سنگینی از مسئولیت معاملات ارزی بر دوش این پلتفرم‌ها قرار دارد. به همین دلیل، مراجعه به انواع صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز، مطمئن‌ترین روش برای دسترسی به ارزهای دیجیتال به شمار می‌رود.