وضعیت بورس در زمان جنگ

بورس در زمان جنگ با نوسانات شدید و بی ثباتی چشمگیری مواجه می شود، از این رو طبق ماده ۳۲ قانون بازار اوراق بهادار و برای کنترل وضعیت بحرانی، مسئولین می توانند تصمیم به محدودیت و یا تعطیلی بورس ایران در زمان جنگ بگیرند.

همچنین در این شرایط اعتماد سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری بر روی شرکت های واقع برا مناطق جنگی کاهش می یابد و هیجانات در تصمیم گیری باعث اشتباه می شود.

تاثیر جنگ بر بورس ایران از جنبه های اقتصادی و روانی

تاثیر جنگ بر بورس می تواند عمیق باشد و بعد های مختلف اقتصادی و روانی را در برگیرد. از جنبه اقتصادی بورس ایران در زمان جنگ دچار نوسانات شدید، کاهش سرمایه گذاری و اختلال در روند کاری شرکت ها به ویژه صنایع صادراتی و بین المللی می شوند.

از جنبه روانی جنگ چه چالش هایی را برای بازار بورس به وجود می آورد؟ در این زمینه  می توان بیان کرد، سرمایه گذاران نسبت به بورس ایران در زمان جنگ دچار ترس و عدم اطمینان می شوند و تحت تاثیر هیجانات منفی با عملکرد خود باعث سقوط شاخص ها می شوند.

چرا در زمان جنگ بازار بورس واکنش منفی نشان می دهد

اختلال در زنجیره تامین از مهم ترین تاثیرات جنگ بر بورس است. این اختلال با کاهش تولید و مشکل در صادرات، بخصوص در شرکت های نفتی و شرکت های بین المللی بروز می یابد. این اختلال باعث کاهش درآمد و سقوط ارزش سهام در بازار بورس در زمان جنگ می شود.

رفتار سرمایه گذاران بورس در مواجهه با بحران های جنگی

در مواجهه با بحران های جنگی سرمایه گذاران به طور محافظه کارانه و هیجانی بررسی می کنند که جنگ چه چالش هایی را برای بازار بورس و شرایط تحلیل بورس به وجود می آورد. نگرانی از آینده اقتصاد تمایل افراد را برای خارج کردن سرمایه خود از بازار بورس در زمان جنگ را افزایش می دهد.

مهم ترین ضرر های جنگ برای بورس و بازار سرمایه

ضرر های جنگ بر بورس از نظر اقتصادی باعث افزایش ریسک های سیستماتیک و فرار سرمایه بخصوص در صنایع صادراتی، انرژی، حمل و نقل شده است. در این موقعیت سرمایه گذاران داخلی و خارجی از نگهداری سهام و ورود به بازار سهام این صنایع امتناع می کنند و به عبارت دیگر فرار سرمایه شدت می گیرد.

 همچنین تاثیرات روانی، شایعات و رفتارهای هیجانی با تاثیر بر موج فروش، تاثیرات جنگ بر بورس را پررنگ تر می کنند و روز به روز با انتشار اخبار منفی و گمانه زنی ها فضای بازار دچار تشنج بیشتری می شود.

افت ارزش سهام و کاهش نقدشوندگی در زمان جنگ

همانطور که اشاره شد جنگ چه چالش هایی را برای بازار بورس به وجود می آورد، به دلیل ناامنی های سیاسی و اقتصادی، سرمایه گذاران تمایل به کاهش ریسک در بورس در زمان جنگ دارند.

حجم فروش بالا و کاهش تقاضا موجب کاهش نقدشوندگی سهام می شود به طوری که فروش سریع دارایی ها بدون ضرر امری غیر ممکن یا دشوار است.

به طور کلی جنگ علاوه بر ناپایداری نرخ ارز و تورم و اختلال های اقتصادی، ناپایداری بازار سرمایه را به ارمغان می آورد که این دگرگونی تنها با گذشت زمان و ثبات سیاسی و حمایت دولت قابل جبران است.

ریسک های سیستماتیک و غیرسیستماتیک ناشی از جنگ

بازار بورس در دوران جنگ موجب دو نوع ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک می شوند. ریسک سیستماتیک تاثیرات جنگ بر بورس را به طور کلی و گسترده در بر میگیرد.

 این ریسک ها شامل بی ثباتی سیاسی، نوسانات بازارهای مالی، تورم و کاهش رشد اقتصادی می شود. بی ثباتی سیاسی و ژئوپلیتیکی با شدت گرفتن درگیری ها و تهدید های خارجی و ناامنی گسترده در کشور باعث کاهش اعتماد سرمایه گذاران شده است.

 از طرفی اعتبار بین المللی با تشدید تحریم ها کاهش می یابد و جریان سرمایه و دسترسی به منابع مالی جهانی دچار مشکلات شدید می شود. ریسک غیرسیستماتیک بازار بورس در زمان جنگ به شرکت ها و صنایع خاص، کاهش عرضه و اختلال در فعالیت شرکت های مناطق جنگ زده اشاره دارد.

این اختلال به دلیل دشواری در واردات مواد اولیه و کاهش تولیدات و افزایش هزینه ها به وجود می آید. از طرفی صنایع خاصی مانند حمل و نقل، گردشگری، بیمه و فلزات اساسی به دلیل عدم امنیت و تخریب جاده به طور مستقیم ضربه خورده و متوقف می شوند.

به دلیل تعطیلی کارخانه ها و انبارها در مناطق جنگ زده و همچنین کاهش نیروی کار و مهاجرت نیروی متخصص عملکرد شرکت ها به شدت ضعیف می شود. با اعمال مقررات جدید در این بازه زمانی و برنامه ریزی های مالی و عملیاتی جدید اوضاع کاری این صنایع پیچیده تر نیز می شود.

آیا همه صنایع از جنگ متضرر می شوند؟ نگاهی به استثناها

جنگ به طور گسترده بر بیشتر صنایع تاثیر می گذارد. تخریب زیر ساخت ها، اختلال در تجارت، کاهش سرمایه گذاری منجر به رکود در اقتصاد کلی کشور و صنایع می شود.

با این حال برخی صنایع نه تنها در جنگ آسیب نمی بینند، بلکه رونق می یابند و سهامشان در بورس در زمان جنگ رشد پیدا می کند.

 از این صنایع می توان به صنایع نظامی، دفاعی و اسلحه سازی اشاره کرد. چرا که در این بازه زمانی نیاز به تجهیزات نظامی افزایش پیدا می کند و تاثیر جنگ بر بورس و سهام این صنایع بیشتر تقاضا می شوند.

 از طرفی صنایعی که قابلیت جایگزین کردن کالاهای وارداتی با تولیدات داخلی را دارند و یا مواد اولیه را تهیه می کنند، در شرایط تحریم و جنگ، متضرر نمی شوند. بنابراین همانطور که گفته شد تمامی صنایع به طور یکنواخت تحت تاثیر قرار نمی گیرند.

صنایع دفاعی، پتروشیمی و انرژی در دوران جنگ

بورس ایران در زمان جنگ به طور استراتژیک و کلیدی تحت تاثیر صنایع دفاعی، پتروشیمی و انرژی قرار می گیرد.  افزایش شدید تقاضای تجهیزات نظامی و تسلیحات، صنایع دفاعی را با تقاضای شدیدی مواجه می کند.

به دلیل اهمیت این صنایع در بازه جنگ، دولت بودجه کلان و قابل توجهی را به آنها اختصاص می دهند و با شرکت های مرتبط نیز قراردادهای بلند مدت می بندد. از این رو ارزش سهام این صنایع در بورس ایران در زمان جنگ افزایش می یابد.

از طرفی قیمت و عرضه نفت و گاز بر سهام صنایع پتروشیمی بورس در زمان جنگ بسیار تاثیر گذار است و دچار نوسانات شدید می شود. جنگ می تواند باعث افزایش قیمت و عرضه نفت و همچنین سود دهی کوتاه مدت سهام پتروشیمی شود، اما با تهدید ها و تحریم، صادرات کاهش می یابد و سهام افت می کند.

صنایع نفت و انرژی به دلیل اهمیت استراتژیک در تامین سوخت، حمل و نقل و پشتیبانی نظامی مورد اهمیت قرار می گیرند و با افزایش قیمت و سوددهی آنها نیز خطر زیرساخت های انرژی کم نمی شود.

 در نتیجه می توان گفت که سهام صنایع دفاعی و انرژی در دوران جنگ به شدت دچار نوسان می شوند و ثبات و رشد در صنایع دفاعی بهتر از صنایع پتروشیمی است.

تحلیل عملکرد تاریخی صنایع منتخب در دوران جنگ ایران و عراق

بازار بورس در دوران جنگ ۸ ساله ایران و عراق بسته به نوع فعالیت و موقعیت جغرافیایی شان عملکرد متفاوتی داشتند، همچنین میزان وابستگی آنها به واردات مواد اولیه تاثیر بسزایی در سرنوشتشان داشت.

 به دلیل حملات عراق به زیرساخت های صنعت نفت و گاز و همچنین کاهش صادرات، این صنایع بیشترین آسیب را دیدند.

 از آنجایی که بازسازی و تامین نیازهای جبهه نیاز به سیمان و فلزات اساسی دارند و دولت از آنها به طور اختصاصی حمایت می کرد، سهام آنها ثبات مناسبی داشت.

صنعت دارویی جزو معدود سهامی رو به رشد در این بازه زمانی بود، زیرا نیاز های جنگی به داروها و کاهش واردات، تمرکز بر تولید داخلی را افزایش داده و باعث رشد سهامی دارویی شدند. در مقابل صنایع غذایی و کشاورزی دچار نوسانات شدند و ثبات مناسبی نداشتند اما با این حال دولت از آنها حمایت می کرد.

صنایع خودروسازی و بانکداری بیشترین ضرر های جنگ بر بورس را در این میان تجربه کردند. خودروسازان دچار کمبود قطعات اولیه شدند و تقاضا با افت شدیدی مواجه شد که باعث نزول شدید سهام صنایع خودروسازی در بورس در زمان جنگ شد.

 با توجه به این موارد می توان گفت که صنایع زیرساختی در شرایط بحرانی می توانند اوضاع را کنترل کنند و با حمایت دولت با بحران های اقتصادی مقابله کنند.

راهکار های محافظت از سرمایه در زمان جنگ و ناآرامی

حال که به طور مفصل به این موضوع پرداختیم که جنگ چه چالش هایی را برای بازار بورس به وجود می آورد، نوبت معرفی راه های امن برای حفظ سرمایه در شرایط جنگی و ناآرامی است.

 برای حفظ سرمایه در اوضاع پیچیده اقتصادی بهترین عملکرد روی آوردن به بازارهای با ثبات بیشتر و ریسک کمتر مانند طلا، ارزهای معتبر جهانی و اوراق بهادار دولتی است.

صنایعی مانند صنایع دارویی و غذایی که نیازهای اولیه را تامین می کنند و در این شرایط با تقاضای بیشتری نیز مواجه می شوند، می توانند پناهگاهی برای سرمایه گذاری باشند. مثل همیشه ایجاد تنوع در سبد خرید و سرمایه گذاری با تحلیل اخبار اقتصادی و سیاسی، استراتژی مناسبی برای حفظ سرمایه است.

استراتژی های مدیریت ریسک در سرمایه گذاری بورس

همانطور که پیشتر اشاره شد با تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری و تقسیم دارایی بین صنایع مختلف، ریسک را تا حد زیادی کاهش می دهد.

 با پرهیز از تصمیمات هیجانی و برنامه ریزی دقیق برای عملکرد خود در بازار بورس می توانید برای سرمایه گذاری تصمیمات بهتری با تکیه بر صنایع مقاوم مانند صنایع غذایی و دارویی و انرژی بگیرید. همچنین با اختصاص بخشی از سرمایه به طلا و اوراق بهادار که به مراتب امن ترند، از ضرر جلوگیری کنید.

در نهایت می توان گفت با رصد مستمر وضعیت بازار بورس در زمان جنگ و بهبود استراتژی مطابق با اخبار سیاسی و اقتصادی، سرمایه گذاری مناسب در بورس امکان پذیر است.

نقش طلا، دلار و دارایی های امن در دوران جنگ

بسیاری از سرمایه گذاران به دلیل بی ثباتی ژئوپلیتیکی حاصل از جنگ برای حفظ ارزش دارایی خود، به دارایی هایی که در برابر نوسانات شدید بازار و کاهش ارزش پول ملی مقاوم هستند، روی می آورند. طلا به عنوان قدیمی ترین و امن ترین سرمایه امن همواره در بحران ها مورد توجه قرار می گیرند.

طلا به این جهت سرمایه امنی هست که دارای ارزش ذاتی و عرضه محدود است و پذیرش جهانی دارد و با انس جهانی تغییر می یابد. همچنین لازم به ذکر است که در جریان بحران های بین المللی معمولا قیمت طلا بالاتر رفته و از این جهت ارزش پرتفوی شما نیز بالا می رود.

بعد از طلا، می توان دلار آمریکا را به عنوان یک دارایی امن معرفی کرد، زیرا به عنوان ارز ذخیره جهانی دارای جایگاه و محبوبیت خاصی است. در زمان جنگ نیز تقاضا برای دلار به حداکثر خود می رسد و ارزش آن رشد کرده و به دلیل تحریم ها دسترسی به آن دارای چالش هایی است که باعث پیشی گرفتن تقاضا از عرضه می شود.

در سال های اخیر بیت کوین سومین جایگاه دارایی امن در مواقع اضطراری را از آن خود کرده است. بیتکوین دارایی دیجیتال غیرمتمرکزی با عرضه محدود است که می تواند برای سرمایه گذاری مناسب باشد، اما به دلیل نداشتن زیرساخت قانونی در کشور ممکن است دچار مشکل شود.

 در نهایت در دوران جنگ سرمایه گذاری بر روی طلا و دلار به عنوان پناهگاهی برای حفظ دارایی، بهترین گزینه است.